پرورش مرغ یکی از صنایع بسیار با اهمیت در اقتصاد کشور به شمار می آید. اهمیت صنعت پرورش طیور به اندازه ای است که دومین رتبه سرمایه گذاری را در میان صنایع کشور به خود اختصاص داده است. این روزها همسو با افزایش تقاضای عموم برای گوشت سفید و به ویژه گوشت مرغ، ضرورت تولید به اندازه ی این نوع گوشت بیش از پیش احساس می شود. از این رو نیاز است که به دنبال راهی جهت دستیابی به تولید مقرون به صرفه و حداکثری گوشت مرغ بود. به این منظور میتوان از راهکارهایی چون ایجاد و مدیریت زنجیره تولید مرغ گوشتی در صنعت مرغداری استفاده نمود.ایجاد این زنجیره تولیدی و مدیریت آن یکی از مهمترین اهداف صنعت مرغداری نوین به شمار می آید و از آن جهت حائز اهمیت است که موجب می شود، تا کلیه ی مراحل تولیدات طیور در قالب این زنجیره انجام شود.
تولید محصولات متنوع در خلال زنجیره تولید مرغ گوشتی سبب می شود، تا حلقه های واسط اضافی حذف و هزینه های مربوط به آن کاهش یابد. این امر همچنین موجب افزایش میزان کیفیت محصول تولید شده و کاهش قیمت تمام شده ی آن می گردد.
علاوه بر این با ارتقای شاخص های مرتبط با تولید نظیر؛ ضریب تبدیل، کاهش درصد تلفات و … ریسک سرمایه گذاری در این بازار کاهش یافته و منجر به افزایش قدرت رقابت در حوزه ی صادرات مرغ می شود. زنجیره تولید مرغ گوشتی متشکل از واحدهایی همچون؛ کارخانه جات خوراک دام و طیور، مزارع پرورش مرغ مادر، واحدهای جوجه کشی و تولید جوجه یک روزه، مزارع پرورش مرغ گوشتی، کشتارگاه های صنعتی طیور، واحد های قطعه بندی و بسته بندی و شبکه ی توزیع مرغ می باشد.
گروه تولیدی یادگار یکی از زنجیره های یکپارچه تولید گوشت مرغ در کشور بوده و زنجیره تولید تخم مرغ این گروه نیز در حال شکل گیری و تکامل است. هدف گروه از ابتدا تولید خوراک برای کلیه حیوانات مزرعه، واحدهای پرورش آبزیان، دامداری ها و مرغ داری های صنعتی و تمام حیوانات اهلی و خانگی بوده است. این گروه از سال ۸۸ فعالیت خود را شروع کرده و در سال ۱۴۰۰ به هدف اولیه خود در راستای تولید غذا برای کلیه حیوانات اهلی رسیده است. این گروه توانایی تولید سالانه ۲۱۶۷۰۰ تن خوراک حیوانات اهلی را دارد.
ایجاد زنجیره تولید مرغ گوشتی و مدیریت آن، یکی از مهمترین اهداف صنعت مرغداری نوین در کشور به شمار می رود.
واحدهای پرورش مرغ مادر گوشتی
- به طور کلی پرورش مرغ در این واحد به منظور تولید تخم مرغ نطفه دار جهت تولید جوجه یکروزه
انجام می شود.
پرورش مرغ مادر همواره با حساسیت های زیادی روبرو است. در این مزارع بحث های مرتبط با بایوسکیوری، بهداشت و قرنطینه با حساسیت های بسیار بالاتری رعایت میشوند.
در این واحد پرورش مرغ های مادر به منظور تولید تخم مرغ های نطفه دار جهت ارسال به واحدهای جوجه کشی صورت می پذیرد. از زمان نگهداری تا مرحله ی تخم گذاری، تغذیه ی مرغ های مادر بر اساس جیره ی دقیق و مشخص انجام میشود. پس از آنکه مرغ ها شروع به تخم گذاری کردند، تخم ها در محفظه های به خصوص جمع آوری شده و سلامت آنها بر اساس شاخص های معین بررسی میگردد.
وظیفه ی مزارع پرورش مرغ مادر، تولیدتخم مرغ های نطفه دار جهت ارسال به واحد جوجه کشی میباشد.
واحد های جوجه کشی و تولید جوجه یک روزه
وظیفه ی واحدهایی که در زمینه جوجه کشی فعالیت دارند، انجام هچری و تولید جوجه یکروزه گوشتی جهت ارسال به مزارع پروش مرغ گوشتی می باشد. در طبیعت پرندگان با خوابیدن بر روی تخم های خود تا زمان جوجه شدن از آنها محافظت می کنند.
نرخ جوجه دراوری و درصد بالاتر تخم مرغ های نطفه دار دو شاخصه مهمی است که میتوان کیفیت تخم مرغ ها را توسط آنها سنجید.
واحدهای جوجه کشی به منظور افزایش بازدهی تولید جوجه های یک روزه، از دستگاه ها و سیستم های مکانیزه در امر جوجه کشی طیور استفاده می کنند. دستگاه های جوجه کشی تمام شرایط مورد نیاز جهت نگهداری و پرورش تخم مرغ های نطفه دار را فراهم می کنند. دستگاه جوجه کشی طیور برای تبدیل تخم های نطفه دار به جوجه باید قادر به تامین شرایط زیر باشد:
- ایجاد دمای مناسب به صورت یکنواخت
- چرخش تخم ها به صورت مداوم
- تامین رطوبت مناسب و یکنواخت
- ایجاد تهویه مناسب
دستگاه های جوجه کشی تمام شرایط مورد نیاز جهت نگهداری و پرورش تخم های نطفه دار را فراهم می کنند.
مزارع پرورش مرغ گوشتی
در این واحد جوجه های یک روزه بر اساس برخی معیارهای مشخص از نظر سلامت جسم مورد آزمایش قرار می گیرند. سپس بر اساس یکنواخت بودن و مشابهت شرایط جسمی به گله های جداگانه تقسیم می گردند. پس از طی این مراحل، جوجه ها به سالن های مخصوص پرورش مرغ گوشتی منتقل میشوند و طبق برنامه زمانی مشخص تغذیه می گردند. جوجه ها از یک روزگی تا ۴۲ روزگی تحت شرایطی کنترل شده در مزارع پرورش مرغ گوشتی نگهداری میشوند. در این میان جوجه ها از هفته ی اول رشد به مدت ۷ هفته به طور هفتگی توزین می شوند. این روند تا زمان رسیدن مرغ ها به وزن کشتار ایده آل (حدود ۲.۴ کیلوگرم) ادامه می یابد.
مزارع پرورش مرغ گوشتی مدرن، از تجهیزات و وسایل نوین و اتوماتیک بهره می برند.
کشتارگاه های صنعتی و واحد های قطعه بندی و بسته بندی
کشتارگاه صنعتی طیور از بخش های مختلفی تشکیل شده است. هر یک از این بخش ها وظایف جداگانه ای بر عهده دارند که به طور کلی شامل موارد زیر می شود:
- کشتار مرغ
- قطعه بندی
- بسته بندی
- سردخانه
- تبدیل ضایعات به پودر گوشت
- تصفیه فاضلاب
به صورت کلی کشتارگاه صنعتی طیور از واحد های زیر تشکیل شده است:
- سالن پذیرش مرغ زنده
- سالن کشتار
- واحد تخلیه شکم
- واحد شستشوی مرغ
- چیلر آبی جهت خنک سازی
- واحد قطعه بندی مرغ
- واحد بسته بندی
- تونل انجماد
- سردخانه
مختصری درباره اموری که در کشتارگاه صنعتی طیور انجام می گیرد
کشتارگاه صنعتی طیور باید متناسب با اصول ذبح شرعی احداث شود. همچنین فرآیند کشتار باید زیر نظر مسئول نظارت بر ذبح شرعی سازمان دامپزشکی انجام گیرد. در خط کشتار، مرغ پس از کشتار و خروج کامل خون در آب ۶۵ تا ۷۵ درجه سانتی گراد وارد شده و برای پرکنی آماده می شود. سپس کلیه ی محتویات داخلی شکم مرغ تخلیه می گردد. در مرحله ی بعد مسئول فنی کلیه ی مرغ ها را بازرسی کرده و نمونه های بیمار را از خط کشتار خارج میکند.
لاشه مرغ ها به مدت ۱۰ دقیقه در چیلر شماره ۱، با آب دمای ۱۵ درجه سانتی گراد شست و شو می شوند. سپس به چیلر دوم با دمای ۱ تا ۴ درجه وارد می گردند و پس از خروج از آن، بر روی آبچکان قرار داده شده و به مدت ۲۰ دقیقه مورد شست و شو قرار می گیرند. در نهایت لاشه مرغ ها در قفسه های مخصوص قرار داده شده و دمای آنها به ۱ تا ۴ درجه کاهش می یابد.
بسته بندی و توزیع
در این واحد از زنجیره تولید مرغ گوشتی، مرغ ها از بخش پیش سرد خارج شده و در پاکت های پلاستیکی مخصوص بسته بندی می شوند. بر روی بسته بندی ها اطلاعاتی چون؛ نام کشتارگاه، تاریخ تولید، مناسبترین زمان مصرف، دمای مناسب برای نگهداری و… درج می گردد. پس از پایان این مرحله، مرغ های گوشتی بسته بندی شده و با استفاده از وسایل حمل و نقل یخچال دار به مراکز توزیع و فروش منتقل می شوند. بسته بندی های پلاستیکی موجب کاهش سرعت فرآیند فساد مرغ می شوند. با این حال در کلیه ی مراحل توزیع، تمام لاشه ها را باید در شرایط دمایی ۰ تا ۴ درجه حفظ نمود.
در مجموعه کشتارگاه صنعتی طیور یادگار؛ فرایند قطعه بندی لاشه به بالاترین کیفیت انجام میشود و در بسته بندی های استاندارد روزانه به معتبرترین مراکز توزیع منتقل میشود. در ادامه بخشی از محصولات مجموعه یادگار را مشاهده میکنید.
پودر گوشت از فرآورده های جانبی کشتارگاه های دام و طیور است که با نام های تجاری Meat mill یا Meat Flour در دنیا شناخته می شود. پودر گوشت یک فراورده فرعی کشتارگاه ها بوده و از بخش های غیر قابل استفاده حیوان کشتار شده تشکیل می شود. برای تهیه پودر گوشت ضایعات جمع آوری شده در کشتارگاه با استفاده از بخار پخته شده و پس از پخت نسبی آنها که به آن اصطلاحا سوپ نیز گفته میشود پرس شده و به سه بخش روغن پودر مرطوب و پساب تبدیل می شود. پساب حاصل از این فرایند وارد سیستم تصفیه آب شده و روغن به دست آمده نیز برای مصارف حیوانی استفاده می شود و در نهایت پودر مرطوب نیز وارد بخش خشک کن شده و برای مصرف در دامداری و مرغداری ها بسته بندی می شود.
یکی از مواردی که خصوص پودر گوشت باید به آن توجه کرد شاخص tvn میباشد. جهت اطلاعات بیشتر در خصوص شاخص tvn بهمقاله زیر مراجعه فرمایید.
شاخص tvn چیست؟ رهکارهای کاهش شاخص tvn پودر گوشت
کارخانه جات تولید خوراک طیور
کلیه ی مواد غذایی مورد نیاز در روند تولید مرغ گوشتی، در کارخانه خوراک دام و طیور تولید می شوند. برای فراهم آوردن یک جیره مناسب، امروزه نیاز به دانش بالاییست. متخصصین تغذیه دام با بکارگیری از روش های آنالیز خوراک دام و طراحی جیره های غذایی استاندارد مناسب با احتیاجات طیور، اقدام به تولید خوراک میکنند.
استفاده از تجهیزات مدرن و بهینه در فرایند آماده سازی خوراک بسیار تاثیرگذار میباشد. مجموعه کارخانه جات خوراک دام یادگار نیز با بکارگیری از متخصصین نحوه آماده سازی مواد تشکیل دهنده، در ایجاد یک زنجیره تولید مرغ گوشتی با کیفیت بسیار اهمیت دارد.
ترکیبات دان باید به گونه ای باشد که تمامی مواد مغذی و لازم برای رشد و سلامت طیور را در برگیرد. به منظور دستیابی به کیفیت مناسب، هر یک از مواد اولیه در زمان خاص و شرایط متفاوت به مخلوط کن صنعتی اضافه می شوند. فرآیند ترکیب مواد باید به صورت دقیق و کاملا علمی انجام شود. به عنوان مثال کنسانتره یا جیره متراکم از ترکیب سویا، ذرت و سایر اقلام مورد نیاز طیور با بالاترین کیفیت تهیه می شود. ترکیبات به کار رفته در ساخت انواع کنسانتره با یکدیگر متفاوت می باشند اما به طور کلی همه ی آنها حاوی انواع آمینواسید، مواد معدنی، ویتامین و ریز مغذی های دیگر میباشد. وجود این مواد در ساختار مواد غذایی مورد استفاده مرغ ها، جهت ایجاد یک زنجیره تولید مرغ گوشتی پایدار لازم و حیاتی است. معمولا کارخانه خوراک دام و طیور محصولات خود را به شکل کرامبل، آرد و پلت به متقاضیان ارائه می دهد.
کلیه ی مواد غذایی مورد نیاز در روند تولید مرغ گوشتی، در کارخانه خوراک دام و طیور تولید می شوند.
