مطالعه رفتارشناسی اسب ها میتواند شما را از وجود مشکلات و نیاز های مهمی درباره اسبتان آشنا کند. در این مطلب رفتارهای مختلف اسب بررسی شده است.
اسب ها حیواناتی اجتماعی هستند و برای اینکه سالم و سرحال باشند نیاز دارند با اسب های دیگری در ارتباط باشند. اسب ها معمولا در گله دو به دو روابط قوی ایجاد می کنند که این باعث تقویت اجتماعی داخل گله می شود و از طرفی آن ها را از حمله ی شکارچیان حفظ می کند به همین دلیل پیشنهاد می شود که اسب ها را به صورت دوتایی نگه دارید.
اسب ها همیشه به خاطر حافظه ی استثنائی که دارند شناخته می شوند آن ها می توانند انسان ها و اسب هایی که دوست آن ها هستند را تا آخر عمر به ذهن بسپارند. اگر اسبی در شرایط خوب نگه داری شود اسب آن شخصی که از آن خوب نگهداری کرده است را همیشه به خاطر می سپارد حتی اگر مدت زیادی بگذرد. بر عکس، اگر کسی از آن خوب نگهداری نکند باعث عصبانیت و پرخاشگری آن می شود. تحقیقات نشان داده است که اسب ها می توانند احساسات انسان را متوجه شوند.
رفتارهای استرئوتایپی(stereotype)
رفتارهای استرئوتایپی رفتارهایی هستند که شامل توالی ثابتی از حرکات است که اسب بدون هدف این حرکات را تکرار می کند. این رفتارهای غیر عادی به عنوان پاسخی برای نشان دادن استرس، ناراحتی از اصطبل نگهداری یا عامل های دیگری که باعث ناراحتی اسب شما می شود بروز می کند. در حالی که علت بروز این رفتارها دقیقا مشخص نیست اما به نظر می رسد یک مکانیسم مقابله ای یا روشی برای بیان ناراحتی باشد.
تشخیص درست رفتارهای غیرعادی اسب و فهمیدن معنای آن ها یکی از مهم ترین مهارت هایی است که یک مالک باید داشته باشد. فراهم کردن شرایط مناسب تغذیه ای، نگهداری و مدیریتی باعث جلوگیری از بروز بسیاری از رفتارهای استرئوتایپی می شود.
رفتارهای استرئوتایپی به طور کلی به دو بخش تقسیم می شود:
رفتارهای استرئوتایپی حرکتی(Locomotor stereotype): این رفتارها به صورت رفتارهای حرکتی بروز می کند.
رفتارهای استرئوتایپی دهان(oral stereotype): این رفتارها به صورت حرکات دهانی بروز می کند.
در این مقاله چند نوع از این رفتارها را بررسی می کنیم:
Cribbing / Windsucking
Cribbing: این رفتار جزو رفتارهای oral stereotype است که در آن اسب یک جسم سخت را توسط دندان های جلویی گاز می گیرد و سپس بدن خود را به عقب می کشد و صدای غرغر از خود در می آورد.
Windsucking: این رفتار کمتر از cribbing رخ می دهد. در این رفتار اسب مانند cribbing عمل می کند با این تفاوت که اسب دندان های خود را به جسم سخت گیر نمی دهد.
نگرانی و مشکلات رفتار Cribbing / Windsucking
- اسب هایی که این رفتار را نشان می دهند اغلب دچار فرسایش دندان های جلویی می شوند و عضلات گردن آن ها بیش از اندازه رشد می کند.
- این رفتار معمولا در اسب هایی که وضعیت بدنی ضعیف دارند و لاغر هستند دیده می شود. این ممکن است به دلیل کوتاه بودن زمان مصرف علوفه و چریدن باشد.
- این رفتار همچنین باعث التهاب دستگاه گوارش و زخم در اسب های جوان می شود.
- همچنین همبستگی بین این رفتار وosteoathritis temporohyoid دیده میشود. در این بیماری مفصل temporohyoid به دلیل افزایش رشد بیش از حد استخوان دچار مشکل می شود و دامنه حرکت آن کاهش میابد.
- از دیگر معایب این رفتار آسیب رساندن به تجهیزات و وسایل است.
Weaving
این یک رفتار استرئوتایپی حرکتی است. در این رفتار اسب سر و گردن خود را در بالای درب جایگاه یا نرده ها تکان می دهد در برخی مواقع بر روی دو دست جلویی خود جا به جا می شود.
نگرانی و مشکللات رفتار Weaving
- این رفتار می تواند منجر به مشکلات ارتوپدی مانند تحت فشار قرار گرفتن رباط ها ، از دست دادن وضعیت بدنی و عملکرد ضعیف شود.
- این رفتار باعث می شود که نعل ها زودتر فرسوده شوند و زود تر احتیاج به تعویض داشته باشند.
رفتار قدم زدن دور باکس
در این رفتار اسب به دور باکس خود به شکل دایره قدم می زند. این رفتار ارتباطی به اندازه ی باکس نگهداری ندارد و در صورتی که باکس بزرگتر باشد به شکل دایره در یک گوشه باکس می چرخد. مهار اسب هایی که این رفتار را بروز می دهند یا جلوگیر کردن آنها از بروز این رفتار در نهایت به احتمال زیاد منجر به بروز رفتار weaving خواهد شد.
بعضی اسب ها ساعت ها این رفتار را در طول روز تکرار می کنند. این رفتار در اسب های مختلف به شکل متفاوت بروز می کند و هر اسب الگوی خاص خود را دارد. به عنوان مثال بعضی از اسب در یک جهت و به شکل دایره ای می چرخند درحالی که بعضی دیگر الگوی ثابت و مشخصی برای خود دارند.
نگرانی و مشکلات رفتار قدم زدن دور باکس در اسب
- این رفتار باعث از دست دادن اسکور بدنی اسب می شود زیرا انرژی که مصرف می کنند بیشتر از انرژی است که دریافت می کنند.
- این رفتار ممکن است تا جایی پیشرفت کند که باعث حذف رفتار هایی مانند غذا خوردن و نوشیدن آب شود
- بنا بر قطر دایره ای که اسب می چرخد می تواند باعث خمیدگی ستون فقرات شود.
خوردن چوب در رفتارشناسی اسب ها
در رفتار شناسی اسب ها مانند رفتار cribbing در این رفتار هم اسب چوب را با دندان های جلویی خود گاز می گیرد اما بر خلاف رفتار ذکر شده آن را می بلعد. این رفتار ممکن است یک رفتار استرئوتایپی باشد و یا در اثر کمبود مواد مغذی بروز کند و ممکن است پس از خوردن چوب این رفتار فورا متوقف شود.
چوب یکی از مواد غذایی است که اسب های وحشی در طبیعت مصرف می کنند زیرا فیبر و مواد مغذی اضافی در اختیار آن ها قرار می دهد از طرفی ممکن است اسب ها از آن ها جهت درمان خود استفاده کنند زیرا بعضی از آنها خواص درمانی دارند.
وقتی که این رفتار را مشاهده می کنید ابتدا مقدار ماده خشک و فیبر جیره ی غذایی اسب خود را بررسی کنید. آیا اسب فاصله زمانی طولانی بین وعده های غذایی را می گذراند یا دوره های متناوب را با معده خالی می گذراند؟
اگر برای اسب علوفه به اندازه کافی فراهم می شود و بین وعده های غذایی آن مدت طولانی نیست آن وقت این رفتار یک رفتار استرئوتایپی است در این مورد این رفتار در اسب ممکن است به مرور زمان کمتر شود اما احتمال حذف کامل آن خیلی کم است.
نگرانی و مشکللات رفتار خوردن چوب در اسب ها
- این رفتار باعث فرسایش دندان های جلویی اسب می شود همچنین می تواند باعث مشکلات دستگاه گوارش شود.
- در صورتی که در چوب میخ وجود داشته باشد می تواند باعث ایجاد زخم در دهان و مری شود.
رفتار پنجه زدن (pawing) در اسب ها
در این رفتار اسب دست جلوی خود را به زمین می کشد البته این رفتار تا زمانی که بیش از حد تکرار نشود جزو رفتارهای عادی است. این رفتار در صورتی یک رفتار استرئوتایپی تلقی می شود که خارج از وقت غذا خوردن مشاهده شود.
در موارد زیر پنجه زدن یک رفتار استرئوتایپی تلقی نمی شود:
- زمانی که مهار می شود
- موقع خوردن غذا
- انتظار برای غذا
- زمانی که دوست ندارد بایستد
- زمانی که به اسب دیگری می رسد
- در پاسخ به درد
- موقعی که می خواهد فرار کند.
مشکلات رفتار پنجه زدن در اسب ها
- این رفتار می تواند باعث شل شدن و افتادن نعل اسب شود و به سم آسیب برساند.
- این رفتار می تواند به خود اسب و سوارکار آسیب برساند.
آسیب رساندن به خود در رفتار شناسی اسب ها
این رفتار ها در ۳ نوع ظاهر می شوند:
نوع ۱: پاسخ نسبت به عوامل محیطی مانند الرژی یا درد.
نوع ۲: در بین نریان ها دیده می شود در زمانی که مقابل نریان دیگری قرار می گیرند.
نوع ۳: رفتارهای تکراری، ثابت و گاهی اوقات رفتارهای ریتمیک که باعث آسیب رساندن به خود می شود.
رفتارهای نوع ۱ و ۲ اغلب ناگهانی هستند در حالی که رفتارهای نوع ۳ معمولاً در یک برنامه یا الگوی قابل پیش بینی انجام می شوند. رفتار های نوع ۳ شامل: گاز گرفتن خود، پا بر زمین زدن و لگد زدن می شوند.
به یاد داشته باشید برای اینکه لگد زدن یک رفتار ناهنجار تلقی شود نیاز است به اسب عامل استرسی از محیط وارد نشود.
مشکلات این رفتار
- این رفتار می تواند باعث آسیب رساندن و جراحت در اسب شما شود جتی در موارد شدید تر می تواند جان اسب شما را تهدید کند.
- این رفتار همچنین می تواند باعث اسیب رساندن به مفصل و استخوان ها شود.
لیس زدن اجسام در رفتار شناسی اسب ها
لیس زدن تکراری اجسام که خاصیت تغذیه ای ندارند مانند دیواره ی اصطبل، زمین و دیواره سطل غذا از جمله رفتارهای استرئوتایپی است. لیس زدن یک عمل طبیعی است که هدف این کار جستجو مواد مغذی در طبیعت است. زمانی لیس زدن به عنوان یک رفتار استرئوتایپی تلقی می شود که این کار در یک مکان یا روی یک جسم مشخص صورت گیرد.
سایر رفتارهای استرئوتایپی دهان شامل جویدن یا دندان قروچه کردن است. در این رفتارها، اسب به طور مکرر حرکات زبان، دهان یا فک را بدون آنکه غذایی در دهان باشد انجام می دهد.
حرکات سر و گردن در رفتار شناسی اسب ها
بیشتر حرکات سر و گردن جزو حرکات استرئوتایپی نیستند بلکه اسب آنها را ناگهانی انجام می دهد.
تکان دادن سر شامل حرکت عمودی سر و گردن، به طور معمول بالای در اصطبل یا سایر موانع است. این حرکات بسیار دقیق است بر خلاف حرکاتی که در هنگام عصبانیت از خود نشان می دهد.
تکان دادن سر اغلب به این معنی است که اسب شما در یک نقطه خاص دچار سوزش شده است. اسب ها ممکن است سر خود را به صورت افقی تکان دهند و ممکن است سعی کنند گوش های خود را مالش دهند. این معمولاً یک پاسخ درد است، مانند واکنش به هجوم کنه گوش.
