در این مقاله قصد داریم به اهمیت آغوز در سلامت کره اسب ها و بیماری های رایج آنها در روزهای ابتدایی، مدیریت نگهداری از مادیان، مدیریت نگهداری از کره ها، برنامه واکسیناسیون، برنامه انگل تراپی و تغذیه کره اسب ها بپردازیم.
سال اول، یکی از مهم ترین دوران زندگی یک اسب است. یک کره ی سالم سرعت رشد بالایی دارد و وزن گیری و قدکشی آن به سرعت رخ میدهد. از زمان تولد تا ۲ سالگی کره ۹۰ درصد سایز بالغش رشد میکند. ژنتیک، مدیریت و عوامل محیطی نقش مهمی در تعیین الگوهای رشد فردی دارند.
سلامت در کره اسب ها
اسب ها در ۱۲ ماه اولیه زندگی به شدت مستعد بیماری هستند. کره اسب تازه متولد شده از لحاظ سیستم ایمنی بسیار ضعیف است. موارد ذیل در سلامت کره اسب ها نقش مهمی دارند:
- آغوز:
آغوز اولین غذایی است که توسط مادیان برای کره اسب تولید می شود. رنگ آغوز زرد رنگ است و غنی از انرژی، مواد مغذی و آنتی بادی است. نکته ای که بسیار حائز اهمیت است کره در ۲۴ ساعت اولیه مقدار کافی آغوز دریافت کند تا نیاز به انرژی و مواد مغذی آن بر طرف گردد. این مورد میتواند در سلامت کره اسب ها تاثیر بسزایی داشته باشد
- اسهال :
اسهال در هفته ی اول بسیار می تواند کره ها را تهدید کند. اسهال در هفته ی اول می تواند بسیار خطرناک باشد زیرا باعث کم آبی بدن کره می شود به خصوص زمانی که مادیان شیر کافی تولید نمی کند. کره هایی که به میزان کافی آغوز دریافت نکنند ریسک ابتلا به اسهال در آن ها بالاتر است.
- عفونت(Septicemia):
این بیماری در اثر باکتری ها ایجاد می شود به شکلی که باکتری وارد جریان خون می شود و در کل بدن پخش می شود. این بیماری معمولا در کره های زیر ۴ ماه دیده می شود. در این بیماری باکتری به تمام اعضای بدن از جمله: شش ها، سیستم عصبی مرکزی، روده و چشم ها سرایت می کند و در صورت عدم شناخت و درمان به موقع باعث مرگ کره می شود. از علائم این بیماری میتوان به کاهش اشتها، تب و کسلی اشاره کرد.
۴ نکته مهم مدیریتی نگهداری مادیان
- مدیریت مناسب در نگهداری از مادیان باعث کاهش شیوع بیماری در کره ها می شود. مادیان باید ۳۰ روز قبل از زایمان به محل زایمان انتقال پیدا کند تا در برابر بیماری هایی که در محیط هستند و کره را تهدید میکنند آنتی بادی تولید کند و بوسیله ی آغوز به کره منتقل کند.
- مادیان باید ۳۰ روز قبل از زایمان دز بوستر واکسن سالانه را دریافت کند تا بتواند حداکثر ایمنی را به کره منتقل کند.
- برای مادیان باید برنامه انگل تراپی منظم در قبل و بعد از زایمان در نظر گرفته شود تا از مبتلا شدن کره به انگل جلوگیری شود.
- در شرایط ایده آل مادیان و کره باید در فضای باز و در مرتع نگهداری شوند و اگر دراصطبل نگهداری می شوند باید محل نگهداری بسیار تمیز و ضدعفونی شده باشد.
نکات مهم مدیریت نگهداری کره ها
محل نگهداری کره ها باید تهویه خوبی داشته باشد. در صورتی که از اصطبل برای نگهداری کره و مادر استفاده می شود کره ها و مادیان های سالم پس از چند روز باید بیرون از اصطبل نگهداری شوند. زیرا تراکم بیش از حد باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری و شیوع آن می شود. در شرایط ایده آل مادیان و کره باید دور از محل رفت وآمد اسب هایی که خارج از مجموعه هستند باشند.
برنامه واکسیناسیون کره ها
| توضیحات | در صورتی که مادیان واکسن نخورده باشد | در صورتی که مادیان واکسن خورده باشد | بیماری |
| دز اول:۳-۴ ماهگی دز دوم:۴-۶ هفته بعد از دز اول دز سوم:۱۰-۱۲ ماهگی تکرار واکسن به صورت سالانه | اولین دز: ۴- ۶ ماهگی دومین دز: ۴-۶ هفته بعد از واکسن اول سومین دز: ۱۰- ۱۲ ماهگی تکرار واکسن به صورت سالانه | کزاز | |
| ممکن است برنامه واکسیناسیون به دلیل تداخل یا افزایش عامل بیماری زا تغییر کند | اولین دز: ۴- ۶ ماهگی دومین دز: ۴-۶ هفته بعد از واکسن اول سومین دز: ۱۰- ۱۲ ماهگی تکرار واکسن به صورت سالانه در فصل بهار | اولین دز: ۴- ۶ ماهگی دومین دز: ۴-۶ هفته بعد از واکسن اول سومین دز: ۱۰- ۱۲ ماهگی تکرار واکسن به صورت سالانه در فصل بهار | Equine Eastern/Western Encephalomyelitis |
| ممکن است برنامه واکسیناسیون به دلیل تداخل یا افزایش عامل بیماری زا تغییر کند | اولین دز: ۴- ۶ ماهگی دومین دز: ۴-۶ هفته بعد از واکسن اول سومین دز: ۱۰- ۱۲ ماهگی تکرار واکسن به صورت سالانه | اولین دز: ۴- ۶ ماهگی دومین دز: ۴-۶ هفته بعد از واکسن اول سومین دز: ۱۰- ۱۲ ماهگی تکرار واکسن به صورت سالانه | West Nile virus(WNV) |
| دز اول: ۴-۶ماهگی بنا بر توصیه شرکت تولید کننده تکرار به صورت سالانه | دز اول:۴-۶ماهگی بنا بر توصیه شرکت تولید کننده دز دوم:۴-۶ ماه پس از دز اول تکرار به صورت سالانه | هاری | |
| این واکسن بنا به شرکت تولید کننده به شکل دو دز و سه دز تجویز می شود از آنجایی که آنتی بادی مادر ممکن است تا ۶ ماهگی در بدن کره وجود داشته باشد لذا بهتر است واکسیناسیون بعد از ۶ ماهگی انجام گیرد | واکسن مرده دز اول: ۴-۶ ماهگی دز دوم:۳-۴ هفتگی پس از دز اول واکسن زنده یک دز در ۱۱ ماهگی تکرار واکسن ۶- ۱۲ ماه پس اخرین دز بنا بر شیوع بیماری در منطقه | واکسن مرده دز اول: ۴-۶ ماهگی دز دوم:۳-۴ هفتگی پس از دز اول واکسن زنده یک دز در ۱۱ ماهگی تکرار واکسن ۶- ۱۲ ماه پس اخرین دز بنا بر شیوع بیماری در منطقه | Equine Influenza |
https://aaep.org/sites/default/files/Documents/Foal_Vaccination_Chart_FINAL_0520.pdf
برنامه انگل تراپی کره ها
برنامه انگل تراپی کره ها را می توان از ۲ ماهگی شروع کرد.
- ۲ ماهگی: فبندازول یا اکسیبندازول
- ۴-۵ ماهگی: تست شمارش تخم اسکارید ها باید انجام گیرد. برای مقابل با آسکاریدها میتوان از فبندازول یا اکسیبندازول استفاده کرد.
- از آیورمکتین برای درمان strongyle در سن ۵ ماهگی میتوان استفاده کرد
- از آیورمکتین به علاوه پرازیکوانتل در قبل از یکسالگی میتوان برای درمان انگل ها استفاده کرد
- در طول سن یکسالگی ۳ بار انگل تراپی بر علیه strongyle با ایورمکتین و یکبار درمان بوسیله ی ماکسیدکتین به همراه پرازیکوانتل در اخر فصل چرا می توان انجام داد
۶ نکته مهم تغذیه در کره اسب ها
- تولید شیر مادیان بین ۳۰ تا ۶۰ روزگی کره ماکزیمم است و پس از آن تدریجا کاهش پیدا میکند. مواد مغذی شیر نیز تا ۳۰ روزگی ماکزیمم است و پس از آن کاهش میابد. شیر مادیان به تنهایی نمی تواند نیاز کره را در ۴ ماهگی تامین میکند.
- غذا باید از مقدار کم به کره معرفی شود و سپس مقدار آن افزایش یابد تا زمانی که خوراک را به شکل آزاد دراختیار آن قرار دهید. غذا دادن به شکل آزاد به کره ها این اجازه را می دهد تا کره های ترسو و ضعیف تر هم شانس غذا خوردن در برابر کره های برتر را پیدا کنند. در اختیار قرار دادن غذا به شکل آزاد نسبت به غذا دادن به شکل محدود نیاز به مدیریت بیشتری دارد. هنگامی که غذا به شکل ازاد در اختیار کره قرار میگیرد مدیر فارم باید به دقت فیدر را بررسی کند و مطمئن شود که همیشه غذای تازه در اختیار کره ها است.
- در صورتی که کره ی شما عادت به جدا کردن اقلام غذایی دارد بهتر است که غذا را به صورت پلت در اختیار آن قرار دهید. فراهم کردن یک جیره ی مناسب و بالانس از لحاظ مواد مغذی در سن ۲ ماهگی میتواند باعث افزایش رشد آن در قبل از شیرگیری و عادت کردن آن به خوردن غذا در هنگام شیرگیری شود.
- غذایی که برای کره ها در نظر میگیرید باید مخصوص کره ها فرمول نویسی شده باشد تا به تمام نیاز آن ها پاسخ داده شود. بیشتر کنسانتره های موجود که در بازار برای اسب های بالغ تهیه شده اند ممکن است مقدار کافی پروتئین، کلسیم و فسفر را برای کره ها فراهم نکند همچنین تغذیه کره ها با کنسانتره هایی که برای اسب های بالغ طراحی شده است ممکن است لایزین مورد نیاز که مهم ترین اسید آمینه برای رشد است را فراهم نکند.
- تغذیه کره اسب ها با غذای مادیان میتواند انرژی کافی برای افزایش وزن کره را فراهم کند اما مواد مغذی مورد نیاز برای رشد اسکلت را ممکن است نتواند فراهم کند در نتیجه افزایش وزن کره بدون توسعه سیستم عضلانی-اسکلتی رخ می دهد.
- مقدار و نوع اسید آمینه های ضروری کیفیت پروتئین را تعیین میکنند. اقلام غذایی که پروتئین باکیفیتی دارند شامل: کنجاله سویا، کنجاله یونجه، پروتئین حیوانی یا پروتئین شیر است که از آنها باید در فرمول غذایی کره اسب ها استفاده کرد.
جهت مطالعه بیشتر در خصوص تغذیه اسب ها مقاله زیر پیشنهاد میشود.
