آناتومی دستگاه گوارش اسب

مقاله ذیل در مجله دنیای اسب به چاپ رسیده است.

آنا تومی دستگاه گوارشی اسب

تصمیم بر آن است که مجموعه مقالاتی به صورت سریالی در مورد تغذیه اسب به رشته تحریر درآید از این رو با وجود اینکه آناتومی دستگاه گوارش اسب ممکن است توسط خوانندگان در گذشته مورد مطالعه قرار گرفته باشد، مختصری از آن به شکل ساده و قابل فهم برای همگان در قسمت اول عنوان می­شود. برای بررسی دستگاه گوارش اسب از بالا شروع می­کنیم.

دهان و دندان

از آنجایی که هضم از دهان آغاز می­شود، اهمیت خاصی دارد دندان­ها خوراک را برداشت می­کنند و زمانی که اسب عمل چرا را انجام می­دهد به عنوان یک عضو گیرنده عمل می­کند، به آن معنی که دندان­ها علوفه را به دهان وارد می­کنند . لب بالایی به عنوان یک عضو گیرنده اصلی می­باشد که اسب شما غلات و خوراک­های ریز را با آن برداشت می­کند.

دندان­ها همچنین غذا را خورد می­کنند به طوری که اسب بتواند غذا را بلع (بزاقی) کند و بنابراین هضم می­تواند در ادامه مسیر به راحتی صورت پذیرد، همچنین غدد بزاقی نقش مهمی در هضم دارند، غدد بزاق را تولید می­کنند که نه تنها برای مرطوب کردن غذا و کمک به حرکت خوراک در مسیر هضم مورد استفاده قرار می­گیرد بلکه همچنین هضم کربوهیدرات­ها را آغاز می­کند.

مری

ساختار مری خیلی ساده است، محل عبور از دهان به معده است. مری دارای عضلات حلقوی به دور آن است و با قرار گرفتن در حال آرامش و انقباض خوراک را در راستای پایین به سمت معده حرکت می­دهد این فرآیند تحت عنوان حرکت دودمی شناخته می­شود.

معده

اینجا مکانی است که در حقیقت هضم آغاز می­شود، اسید (به ویژه اسید هیدروکلریک) و آنزیم­ها شروع به شکستن تمام نوترینت­های مختلف در معده می­کنند (کربوهیدرات­ها، چربی­ها، پروتئین­ها). معده در حدود ۹% دستگاه گوارش اسب را تشکیل می­دهد که در مقایسه با اندازه بدن اسب معده کوچکی دارد. در مقایسه با معده شما، که ۱۷% کل مسیر دستگاه گوارش را تشکیل داده است. اندازه معده اسب اهمیت ویژه­ای دارد. این معده کوچک قسمتی از آناتومی مسیر گوارشی اسب است که باعث می­شود است بسیار حساس باشد.

روده کوچک

بعد از معده به روده کوچک می­رسیم جایی که اکثر جذب نوترینت­ها در آن قسمت اتفاق می­افتد. ترشحات مختلف به لوله گوارش در ابتدای روده باریک وارد می­شوند و به نوترینت­ها اجازه می­دهند که به طور کامل­تری از آنچه که در معده انجام شده، شکسته شوند.

پوشش داخلی روده کوچک با برآمدگی­هایی به نام ویلی پوشیده شده است، ویلی شبیه دسته­ای از انگشتان کوچک چسبیده به هم هستند که به پوشش داخلی چسبیده­اند. هدف از وجود آنها افزایش سطح می­باشد.

سکوم

سکوم قسمتی است که اسب شما را با خود شما بسیار متفاوت می­سازد. به طور اساسی شما فاقد سکوم هستید در حالی که ۱۰% کل دستگاه گوارش اسب شما را سکوم تشکیل می­دهد. سکوم در ابتدای روده بزرگ قرار دارد. سکوم یک کیسه گرد است، فقط یک طرف آن باز است. بنابراین تمام چیزی که از آن خارج می­شوند از همان قسمتی است که به آن وارد می­شوند. خوراک وارد سکوم می­شود، با گذر زمان مخلوط شده و به­وسیله میکروب­ها هضم می­شود. در ادامه به روده بزرگ باز می­گردد. سکوم قسمتی است که هضم میکروبی در آن رخ می­دهد و بسیار حائز اهمیت است از این رو در مقالات بعدی به هضم میکروبی و تخمیر اشاره ویژه­ای خواهد شد.

سکوم قسمتی از آناتومی دستگاه گوارش اسب است که بار دیگر این مسیر را بسیار حساس می­کند. اگر جسمی در سکوم گیر کند، همه چیز به هم می­خورد و شما با مشکل بزرگی روبرو می­شوید که معمولا به آن کولیک می­گویند.

در سکوم میکروب­ها باعث تخمیر و شکسته شدن فیبر می­شوند تا اسب شما بتواند از علوفه­اش استفاده کند. این فرآیند برای اسب نوترینت­های مهمی از قبیل اسیدهای چرب فرار و برخی اسیدهای آمینه را فراهم می­کند که در غیر این صورت از دست می­رفتند.

در طی تکامل، برخی از پستانداران در یک رابطه همبستگی با میکروب­ها تکامل پیدا کردند، میکروب­ها مواد خوراکی را می­شکنند که در غیر اینصورت اسب نمی­توانست از آن استفاده کند، در عوض میکروب­ها یک مکان امن برای زندگی در داخل میزبان (در این مورد اسب شما) یافته اند. تا زمانی که پستانداران آنزیم لازم برای شکستن خوراک را ندارند عاشق میکروب­ها هستند و این رابطه به خوبی عمل می­کند.

کولن

کولن بزرگ و کوچک مکانی است که اسب شما اکثر آبی که در مسیر هضم وجود دارد را در این قسمت جذب می­کند. همچنین جایی است که مواد زائد برای عملکرد بدن جهت آماده سازی برای فارغ شدن از بدن در آنجا ترشح می­شوند.

تخمیر میکروبی در طول کولن ادامه می­یابد. کولن در حدود ۴۵% مسیر گوارش اسب را تشکیل می­دهد که در مقایسه با انسان این نسبت ۱۴% می­باشد. از آنجایی که کولن بسیار وسیع است، مکانی دیگر می­باشد که در آناتومی دستگاه گوارش اسب را حساس می­کند، تعداد زیادی پیچش و روی هم برگشتگی ممکن است که به وجود آید که به راحتی باعث دلپیچه و دل درد می شود که علت انواع مختلف کولیک است.

رکتوم و آنوس

این آخرین قسمت آناتومی دستگاه گوارش اسب است. رکتوم آخرین قسمت کولن است که در ناحیه لگن قرار دارد و آنوس به انتهای مسیر باز می­شود. در مقالات آینده به اثر خوراک­های مختلف روی دستگاه گوارش و اثر نهایی آن روی اسب پرداخته خواهد شد همچنین به اهمیت تغذیه در عملکرد، سلامتی و تولید مثل اسب پرداخته می­شود.

محمد الهی