نقش رطوبت و دما در فرآوری خوراک دام و طیور

صنعت خوراک سنگ بنای کشاورزی مدرن است که مستقیماً بر سلامت دام و طیور، نرخ رشد و بهره وری کلی تأثیر می گذارد. از آنجایی که تقاضای جهانی برای پروتئین حیوانی همچنان در حال افزایش است، بهینه سازی پردازش خوراک حیاتی می شود. یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر کیفیت خوراک، تأثیر متقابل بین رطوبت و دما در طول فرآوری است. این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه این عوامل محیطی بر پردازش خوراک دام و طیور  تأثیر می‌گذارند و تأثیرات آنها بر حفظ مواد مغذی، ایمنی میکروبی و کیفیت کلی خوراک را مورد بحث قرار می‌دهد.

 فراوری خوراک دام و طیور

فرآوری خوراک به روش‌ها و عملیات مختلفی اطلاق می‌شود که برای تبدیل مواد خام به شکلی مناسب برای مصرف حیوانات استفاده می‌شود. این شامل آسیاب کردن، مخلوط کردن پلت کردن و ذخیره سازی است. پردازش موثر خوراک تضمین می کند که دام و طیور تغذیه متعادلی دریافت می کنند که برای رشد، سلامت و بهره وری آنها ضروری است.

اهداف کلیدی فراوری خوراک

۱. حفظ مواد مغذی: حفظ یکپارچگی غذایی مواد.

۲. ایمنی میکروبی: کاهش خطر فساد و آلودگی توسط عوامل بیماری زا.

۳. بهبود طعم پذیری: افزایش طعم و بافت خوراک.

۴. عمر مفید طولانی: افزایش ماندگاری خوراک در انبار.

تاثیر دما بر فراوری خوراک دام و طیور

دما یک عامل مهم در تمام مراحل پردازش خوراک است. هم بر واکنش های شیمیایی که در مواد تشکیل دهنده خوراک رخ می دهد و هم بر خواص فیزیکی آنها تأثیر می گذارد.

اثرات دما

۱. تخریب مواد مغذی: درجه حرارت بالا می تواند منجر به تجزیه مواد مغذی ضروری شود. به عنوان مثال، ویتامین هایی مانند A، D و E و همچنین اسیدهای آمینه خاصی به گرما حساس هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که قرار گرفتن طولانی‌مدت در دمای بالای ۷۰ درجه سانتی‌گراد می‌تواند به طور قابل‌توجهی فراهمی زیستی این مواد مغذی را کاهش دهد (

NRC، ۲۰۲۱).

۲. فرآیند پلت کردن: فرآیند پلت کردن معمولاً شامل تهویه بخار است که در آن دما می تواند به ۷۰ تا ۸۵درجه سانتیگراد برسد. این مرحله برای ژلاتینه کردن نشاسته و بهبود قابلیت هضم خوراک بسیار مهم است. با این حال، گرمای بیش از حد می تواند منجر به از دست دادن مواد مغذی شود، به خصوص اگر خوراک برای مدت طولانی در دمای بالا نگه داشته شود.

۳. کنترل میکروبی: درجه حرارت بالا در طول پردازش می تواند به طور موثر باکتری های مضر را از بین ببرد و ایمنی خوراک را تضمین کند. مطالعات نشان داده اند که حفظ دمای بالای ۸۵ درجه سانتیگراد برای مدت کوتاهی به طور قابل توجهی پاتوژن هایی مانند سالمونلا و E. coli را کاهش می دهد (Kumar et al- ۲۰۲۲)

۴. ملاحظات ذخیره سازی: پس از پردازش، دمایی که در آن خوراک ذخیره می شود نقش مهمی در ماندگاری آن ایفا می کند. دماهای بالاتر می تواند اکسیداسیون چربی را تسریع کند و منجر به ترشیدگی شود، در حالی که دمای سردتر به حفظ کیفیت خوراک کمک می کند.

استراتژی های مدیریت دما

برای بهینه سازی کیفیت خوراک و ایمنی، مدیریت موثر دما در طول مراحل پردازش ضروری است:

• کالیبراسیون تجهیزات منظم: حصول اطمینان از اینکه دستگاه، خوانش دقیق دما را ارائه می دهد.
• سیستم های خنک کننده پس از پلت کردن: کاهش سریع دمای خوراک پس از پلت کردن برای جلوگیری از تخریب مواد مغذی.
• رویه های عملیاتی استاندارد (SOP): اجرای SOP[۱] ها برای نظارت بر دما برای حفظ ثبات.

تاثیر رطوبت بر فراوری خوراک

رطوبت به طور قابل توجهی بر کیفیت مواد غذایی و محصول نهایی تأثیر می گذارد، که هم بر واکنش های شیمیایی که در مواد تشکیل دهنده خوراک رخ می دهد و هم بر خواص فیزیکی آنها تأثیر می گذارد.

اثرات رطوبت

۱. محتوای رطوبت: میزان رطوبت بهینه برای اکثر مواد غذایی بین ۱۲-۱۰٪است. رطوبت بالا می تواند رطوبت را در خوراک افزایش دهد و منجر به فساد شود، در حالی که رطوبت کم می تواند منجر به خشک شدن بیش از حد و از دست دادن مواد مغذی شود (اسمیت و همکاران، ۲۰۲۳).

۲. پلت کردن مواد: در فرآیند پلت کردن، سطوح رطوبت مناسب برای اتصال صحیح مواد بسیار مهم است. رطوبت بیش از حد می تواند منجر به کیفیت پایین پلت شود، در حالی که رطوبت ناکافی می تواند باعث خرد شدن و تشکیل گرد و غبار شود.

بهبود کیفیت پلت کردن در خوراک دام

۳. پایداری مواد مغذی: رطوبت بالا می تواند رشد کپک را تسریع کند، که می تواند مایکوتوکسین های مضر برای دام و طیور تولید کند. کنترل رطوبت برای جلوگیری از این خطرات ضروری است.

۴. پایداری ذخیره سازی: سطوح رطوبت در طول ذخیره سازی به طور قابل توجهی بر کیفیت خوراک تأثیر می گذارد. رطوبت بالا خطر فساد را افزایش می دهد، در حالی که رطوبت کم می تواند به حفظ کیفیت غذایی محصولات خوراک کمک کند.

محصولات

جدول ۱: درجه حرارت و رطوبت ایده آل برای پردازش خوراک

استراتژی های مدیریت رطوبت

برای مدیریت موثر رطوبت، تولیدکنندگان خوراک می توانند چندین استراتژی را اجرا کنند:

• رطوبت گیرها: نصب رطوبت گیر در مناطق پردازش و ذخیره سازی برای حفظ سطح رطوبت مطلوب.
• نظارت بر سطح رطوبت: استفاده از رطوبت سنج برای بررسی منظم میزان رطوبت مواد خام و محصولات نهایی.
• تکنیک های مناسب نگهداری: استفاده از ظروف دربسته برای به حداقل رساندن رطوبت.

مراحل پیشرفت در فراوری خوراک (۲۰۲۴-۲۰۲۰)

دوره ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ شاهد پیشرفت های قابل توجهی در فناوری و شیوه های پردازش خوراک، به ویژه در مورد مدیریت رطوبت و دما بوده است. روندهای زیر ظاهر شده است:

پیشرفت های تکنولوژیکی

۱. سیستم های نظارت هوشمند: ظهور سیستم های نظارت مبتنی بر اینترنت، امکان ردیابی رطوبت و دما را در زمان واقعی فراهم کرده است و امکان مدیریت فعال کیفیت خوراک را فراهم می کند (جانسون و لی، ۲۰۲۳).

۲. پلت کردن پیشرفته: طراحی های جدیدتر دستگاه های پلت امکان کنترل بهتر دما را در طول پردازش، کاهش تخریب مواد مغذی و افزایش کیفیت پلت فراهم می کند.

۳. فن آوری های نوآورانه خشک کردن: تکنیک هایی مانند خشک کردن مایکروویو و مادون قرمز برای افزایش حذف رطوبت و در عین حال حفظ کیفیت مواد مغذی پدید آمده اند (بیکر و همکاران، ۲۰۲۳).

تمرکز بر ماندگاری

ماندگاری به عنوان یک موضوع مهم در صنعت خوراک پدیدار شده است که بر کارایی منابع و کاهش ضایعات تاکید دارد. این شامل:

• پردازش کارآمد انرژی: اتخاذ روش های پردازشی که مصرف انرژی مرتبط با کنترل دما را کاهش می دهد.
• Sustainable Sourcing: تامین منابع خوراکی که به منابع کمتری برای تولید نیاز دارند.

نتیجه گیری

نقش رطوبت و دما در فرآوری خوراک دام و طیور در حفظ کیفیت مواد مغذی، تضمین ایمنی میکروبی و افزایش خوش طعمی حیاتی است. همانطور که صنعت خوراک به تکامل خود ادامه می دهد، پیشرفت در فناوری و تمرکز بر پایداری نقش مهمی در بهینه سازی شیوه های پردازش خوراک خواهد داشت. مدیریت موثر این عوامل محیطی نه تنها به بهبود کیفیت خوراک کمک می کند، بلکه از سلامت کلی و بهره وری دام و طیور نیز حمایت می کند.

منابع

1. Baker, J. R., Smith, A. L., & Johnson, P. R. (2023). Advances in Drying Technologies for Feed Processing. Journal of Animal Science and Technology, 59(4), 321-335.
2. Johnson, T., & Lee, K. (2023). IoT in Agriculture: Enhancing Feed Processing through Smart Monitoring. International Journal of Agricultural Science, 15(2), 123-130.
3. Kumar, R., Patel, A., & Singh, M. (2022). The Impact of Temperature on Pathogen Control in Feed Processing. Feed Management Journal, 34(1), 45-56.
4. National Research Council (NRC). (2021). Nutrient Requirements of Poultry. Washington, DC: The National Academies Press.
5. Smith, D., Brown, L., & Green, T. (2023). Humidity Management in Feed Production: Best Practices and Innovations. Livestock Feed Science, 12(3), 201-215.

[۱] Standard Operating Procedures