گربهها به عنوان گوشتخواران اجباری، نیازهای تغذیهای منحصر به فردی دارند که ریشه در تکامل و فیزیولوژی خاص آنها دارد. این مرور جامع، آخرین یافتههای علمی درباره تغذیه گربه را بررسی میکند، از جمله نیازهای ضروری به پروتئین، اسیدهای آمینه (مانند تورین و آرژینین)، چربیها، ویتامینها و مواد معدنی که باید از منابع حیوانی تأمین شوند. همچنین، مزایا و معایب رژیمهای غذایی تجاری (خشک و مرطوب) و جایگزینهای نوظهور مانند رژیمهای گیاهیِ تکمیلشده تحلیل شده است.
تغذیه گربه در مراحل مختلف زندگی (بچهگربه، بالغ و سالمند) و شرایط خاص سلامتی (چاقی، دیابت، زوال شناختی) نیازمند تنظیم دقیق است. بحثهای جاری درباره نقش کربوهیدراتها، امکانپذیری رژیمهای گیاهی و تأثیر تغذیه بر شناخت گربه نیز بررسی شدهاند. نتیجهگیری کلی تأکید میکند که با وجود کفایت رژیمهای تجاری فعلی، تحقیقات آینده باید بر بهینهسازی ترکیبات غذایی، توسعه غذاهای عملکردی و ارزیابی بلندمدت اثرات رژیمهای جایگزین تمرکز کنند.
مقدمه:
تغذیه گربهها در سالهای اخیر به طور قابل توجهی تکامل یافته است، زیرا تحقیقات به کشف نیازهای غذایی منحصر به فرد این همراهان گوشتخوار اجباری ما ادامه میدهد. این مرور حرفهای، درک علمی فعلی از تغذیه گربه را از منابع معتبر جهانی ترکیب میکند و بر مواد مغذی ضروری، فرمولاسیونهای غذایی و حوزههای تحقیقاتی نوظهور تمرکز دارد. در زیر یک تحلیل ساختاریافته از نیازهای تغذیهای گربه با عناوین بخشهای انگلیسی برای تسهیل تحقیقات بیشتر ارائه شده است.
۱. فیزیولوژی گوشتخوار اجباری و پیشینه تکاملی
گربهها (Felis catus) گوشتخواران سختگیری هستند که سازگاریهای متابولیک منحصر به فردی دارند که آنها را از حیوانات خانگی همهچیزخوار مانند سگها متمایز میکند. سلسله تکاملی آنها به عنوان شکارچیان طعمههای کوچک، نیازهای تغذیهای خاصی را شکل داده است که تا امروز در گربههای خانگی باقی ماندهاند(۱-۲). مهمترین سازگاریهای فیزیولوژیکی شامل:
– توانایی محدود در سنتز تورین، آرژینین، اسید آراشیدونیک و برخی ویتامینها از پیشسازها
– نیاز بالا به پروتئینهای مبتنی بر حیوان با پروفایل کامل اسیدهای آمینه
– ظرفیت کاهش یافته برای متابولیسم کربوهیدرات در مقایسه با همهچیزخواران
– تمایل کم به نوشیدن، سازگار با دریافت رطوبت از طعمه(۳-۴)
این ویژگیهای متابولیکی ناشی از ترکیب رژیم غذایی اجدادی گربه است که تقریباً ۵۲٪ پروتئین، ۴۶٪ چربی و تنها ۲٪ کربوهیدرات (به عنوان انرژی متابولیسمی) داشت(۲). گربههای خانگی مدرن این نیازهای تغذیهای را حفظ کردهاند، علیرغم تغییر آنها به حیوانات همراه.
۲. نیازهای مواد مغذی ضروری
پروتئین و اسیدهای آمینه
گربهها به سطوح پروتئین به مراتب بالاتری نسبت به گونههای همهچیزخوار نیاز دارند – حدود ۱.۵ برابر بیشتر برای بچه گربهها و ۲-۳ برابر بیشتر برای بزرگسالان در مقایسه با همهچیزخواران(۱). اسیدهای آمینه ضروری شامل:
– تورین: حیاتی برای عملکرد قلبی، بینایی و تولید مثل. کمبود میتواند باعث کاردیومیوپاتی گشاد شده، دژنراسیون شبکیه و نارسایی تولید مثل شود(۱-۵).
– آرژینین: ضروری برای عملکرد چرخه اوره. کمبود منجر به هیپرآمونمی با علائم عصبی میشود(۱).
– متیونین و سیستئین: اسیدهای آمینه حاوی گوگرد مهم برای سنتز پروتئین(۲).
چربیها و اسیدهای چرب
گربهها به اسید آراشیدونیک مشتق از حیوان (یک اسید چرب امگا-۶) نیاز دارند زیرا نمیتوانند اسید لینولئیک را به اندازه کافی تبدیل کنند. همچنین به سطوح کافی EPA و DHA برای رشد شناختی و بینایی نیاز دارند(۱).
ویتامینها و مواد معدنی
نیازهای منحصر به فرد ویتامین شامل:
– ویتامین A از پیش ساخته شده (رتینول) زیرا گربهها نمیتوانند بتا کاروتن را به طور موثر تبدیل کنند(۱-۸).
– ویتامین D3 (کوله کلسیفرول) زیرا تبدیل از D2 مشتق از گیاه محدود است(۱).
– نیاسین باید مستقیماً تأمین شود زیرا مسیر تبدیل از تریپتوفان ناکارآمد است(۲).
۳. فرمولاسیونهای رژیم غذایی تجاری
ملاحظات غذای خشک
کنسانتره خشک معمولاً حاوی ۵-۱۰٪ رطوبت است، با محتوای کربوهیدرات از ۴.۵-۱۲ گرم در ۱۰۰ کیلوکالری(۲-۶). نگرانیها شامل:
– محتوای رطوبت کم برخلاف الگوهای آبرسانی تکاملی گربهها
– دمای پردازش بالا که ممکن است مواد مغذی را تخریب کند
– احتمال آلودگی با کنههای انباری یا رشد باکتریایی(۴)
مزایای غذای مرطوب
غذاهای کنسرو شده (≥۷۵٪ رطوبت) بهتر محتوای آب طعمه طبیعی را تقلید میکنند و ممکن است از:
– سلامت دستگاه ادراری از طریق افزایش مصرف آب
– بار کربوهیدرات کمتر
– پروتئینهای با ارزش بیولوژیکی بالاتر حمایت کنند(۳-۴).
جایگزینهای نوظهور
مطالعات اخیر نشان میدهد که برخی گربهها ممکن است با موارد زیر رشد کنند:
– رژیمهای غذایی مبتنی بر گیاه که به درستی فرموله شدهاند و با مواد مغذی مصنوعی تکمیل شدهاند.
– غذاهای عملکردی که فواید سلامتی فراتر از تغذیه پایه ارائه میدهند(۷).
۴. ملاحظات تغذیهای خاص
نیازهای مرحله زندگی
– بچه گربهها برای رشد به پروتئین بیشتر (≈۵۰ %ME) نیاز دارند(۵). خوراک تخصصی بچه گربه یادگار
– بزرگسالان به تراکم کالری مناسب برای نگهداری نیاز دارند. خوراک کامل گربه بالغ یادگار
– سالمندان ممکن است از سطوح تنظیم شده پروتئین و مواد مغذی حمایت کننده شناختی بهره ببرند(۱).
شرایط سلامت
– مدیریت چاقی از طریق کنترل دریافت کالری و افزایش فعالیت(۶)
– دیابت: رژیمهای کم کربوهیدرات (<%12 ME) ممکن است کنترل گلیسمی را حمایت کنند(۲).
– زوال شناختی: تحقیقات نوظهور در مورد مداخلات تغذیهای(۱)
غذاهای عملکردی
اجزایی مانند پریبیوتیکها، پروبیوتیکها و اسیدهای چرب خاص ممکن است:
– فیزیولوژی گوارشی را تغییر دهند.
– از عملکرد مغز حمایت کنند.
– خطر بیماری را کاهش دهند.
۵. بحثها و تحقیقات نوظهور
بحث کربوهیدرات
در حالی که گربهها آنزیمهای گوارشی محدودی برای کربوهیدرات نشان میدهند، میتوانند نشاسته پخته را هضم کنند (قابلیت هضم ۴۰-۱۰۰٪ بسته به منبع)(۲). بحث ادامه دارد در مورد:
– سطوح بهینه کربوهیدرات در رژیمهای غذایی تجاری
– ارتباطات بالقوه بین رژیمهای پر کربوهیدرات و چاقی/دیابت(۲-۶)
رژیمهای غذایی مبتنی بر گیاه
مطالعات اخیر گزارش میدهند:
– برخی گربهها با رژیمهای وگان به درستی فرموله شده، نتایج سلامتی قابل مقایسه یا بهتری نشان میدهند(۷).
– نگرانیها در مورد کفایت بلندمدت و تناسب گونه باقی میماند(۴-۷).
تغذیه شناختی
علاقه فزاینده به:
– تأثیرات تغذیهای بر شناخت و رفتار گربه
– پتانسیل مداخلات غذایی در زوال شناختی مرتبط با سن(۱)
نتیجهگیری
علم تغذیه مدرن گربه همچنان درک ما از نیازهای غذایی منحصر به فرد گربهها به عنوان گوشتخواران اجباری را اصلاح میکند. در حالی که رژیمهای غذایی تجاری با موفقیت گربهها را برای دههها حفظ کردهاند، تحقیقات نوظهور فرصتهایی را برای بهینهسازی – به ویژه در مورد محتوای رطوبت، منابع پروتئین و سطوح کربوهیدرات – پیشنهاد میکند. توسعه غذاهای عملکردی و بررسی رژیمهای غذایی جایگزین، مرزهای امیدوارکنندهای در علم تغذیه گربه نشان میدهد. تحقیقات آینده باید بر نتایج بلندمدت رویکردهای مختلف تغذیه و توسعه راهبردهای تغذیهای مبتنی بر شواهد برای مراحل مختلف زندگی و شرایط سلامتی تمرکز کند.
منابع:
- McGrath, A. P., Horschler, D. J., & Hancock, L. (2024). Feline Cognition and the Role of Nutrition: An Evolutionary Perspective and Historical Review. Animals, 14(13), 1967.
- Verbrugghe, A., & Hesta, M. (2017). Cats and Carbohydrates: The Carnivore Fantasy?. Veterinary sciences, 4(4), 55.
- Cornell University College of Veterinary Medicine. (n.d.). *Feeding your cat*. Cornell Feline Health Center. Retrieved [31 March 2025], from https://www.vet.cornell.edu/departments-centers-and-institutes/cornell-feline-health-center/health-information/feline-health-topics/feeding-your-cat
- Pierson, L. A. (2013, November). *Feeding your cat: Know the basics of feline nutrition*. CatInfo.org. Retrieved March 31, 2025, from https://catinfo.org/
- Dickinson, C. D., & Scott, P. P. (1956). Nutrition of the cat: 2. Protein requirements for growth of weanling kittens and young cats maintained on a mixed diet. British Journal of Nutrition, 10(4), 311–۳۱۶. Published online by Cambridge University Press: 09 March 2007
- Buffington C. A. (2008). Dry foods and risk of disease in cats. The Canadian veterinary journal = La revue veterinaire canadienne, 49(6), 561–۵۶۳.
- Petfood Industry. (n.d.). *Study released on cat nutrition* [Press release]. Retrieved [31 March 2025], from https://www.petfoodindustry.com/news-newsletters/pet-food-press-releases/press-release/15634430/study-released-on-cat-nutrition
- Shoveller, Anna K., De Godoy, Maria R. C., Larsen, Jennifer, Flickinger, Elizabeth, Emerging Advancements in Canine and Feline Metabolism and Nutrition, The Scientific World Journal, 2016, 9023781, 2 pages, 2016.
- Zhang, S., Ren, Y., Huang, Y., Wang, Y., Dang, H., & Shan, T. (2023). Effects of five carbohydrate sources on cat diet digestibility, postprandial glucose, insulin response, and gut microbiomes. *Journal of Animal Science*, *101*, skad049.
- Jablonski, A. (2003–۲۰۲۳). *CatNutrition.org: Feeding cats like the carnivores they are*. https://catnutrition.org/
- Sulik, K. (2021, January 21). *Do cats need high-protein cat food?* PetMD. https://www.petmd.com/cat/nutrition/do-cats-need-high-protein-cat-food
- Cummings School of Veterinary Medicine at Tufts University. (n.d.). *Nutrition*. Foster Hospital for Small Animals. Retrieved March 31, 2025, from https://vet.tufts.edu/foster-hospital-small-animals/specialty-services/nutrition