شاخص کلی ضریب تبدیل خوراک چیست؟
ضریب تبدیل خوراک (Feed Conversion Ratio) یا به اختصار (FCR)، شاخصی است که به ما نشان می دهد یک گله طیور با چه میزان کیفیتی، دان مصرفی خود را به تخم مرغ یا وزن زنده تبدیل می نماید. یا در یک بیان ساده تر ضریب تبدیل غذایی طیور بیانگر آن است که پرنده در ازای تولید یک کیلوگرم وزن زنده چه میزان دان خوراکی مصرف کرده است. این ضریب در واقع بازدهی یک گله طیور را در طول یک دوره ی پرورشی مشخص نشان می دهد. علاوه بر این محاسبه ضریب FCR و تفسیر نتایج حاصل از آن میتواند جهت برآورد غیرمستقیم میزان سوددهی گله و تخمین سود اقتصادی مرغدار به کار گرفته شود. به این صورت که هر چه قدر ضریب تبدیل خوراک محاسبه شده کمتر باشد، نشان از عملکرد و بازدهی بهینه تر گله می باشد.
این موضوع به این معناست که فرد مرغدار توانسته است با مصرف جیره غذایی یا دان کمتر، میزان بیشتری گوشت مرغ تولید نماید. این مهم به ویژه با توجه به هزینه ی بالایی که در یک دوره پرورشی صرف تامین خوراک طیور میشود حائز اهمیت می باشد. از این رو کاهش ضریب تبدیل خوراک طیور میتواند سود اقتصادی بیشتری را برای مرغداران به ارمغان بیاورد. از این رو حتی تغییرات جزیی در میزان ضریب تبدیل خوراک میتواند حاشیه سود مرغدار را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین بهتر است که مدیر مجموعه مرغداری با به کارگیری استراتژی مناسب در جهت کاهش هدررفت و بهبود وضعیت مصرف خوراک طیور گام بردارد.
هر چه قدر ضریب تبدیل خوراک محاسبه شده کمتر باشد، نشان از عملکرد و بازدهی بهینه تر گله می باشد.
میزان ضریب تبدیل مناسب در مرغ های گوشتی
محاسبه ی دقیق ضریب تبدیل خوراک به خصوص در رابطه با پرورش مرغ گوشتی بسیار حائز اهمیت می باشد. به منظور محاسبه ضریب تبدیل مرغ گوشتی می بایست مقدار کل دان مصرفی در واحد پرورش مرغ گوشتی را بر میزان تناژ کل مرغ تولیدی تقسیم نماییم. عدد ضریب تبدیل با توجه به مواردی همچون میانگین وزنی و سن محاسبه میشود. جالب است بدانید که در سال ۱۹۲۵ ضریب تبدیل غذایی مرغ گوشتی عددی برابر ۵ بوده است. به این معنا که در ازای مصرف هر ۵ کیلوگرم دان مصرفی تنها ۱ کیلوگرم وزن زنده تولید می شده است. تصور کنید اگر در شرایط اقتصاد فعلی چنین ضریب تبدیلی در پرورش مرغ گوشتی به دست می آمد به چه میزان میتوانست حاشیه سود مرغدار را کاهش دهد.
ضرایب تبدیل همسو با بهبود وضعیت مصرف و کاهش هدر رفت خوراک طیور، ارتقای سطح کیفیت مدیریت مزارع پرورش مرغ گوشتی و اصلاح نژاد مرغ ها در سالهای متمادی، تغییر مثبت قابل توجه ای داشته اند. در بحث پرورش مرغ گوشتی، ضرایب تبدیل زیر ۱.۷ مناسب به حساب می آیند.
وضعیت نامناسب ضریب تبدیل خوراک در ایران
در ایران مرغداری از دیرباز تاکنون مورد توجه کشاورزان بوده و عده زیادی به آن مشغول هستند. از این رو بسیاری از فارم های مرغداری ساختارهای قدیمی دارند. از این رو ضریب تبدیل خوراک در این فارمها عددی در بازه ۲-۱.۸ می باشد که نشانگر وضعیت نامناسب ضریب تبدیل در کشور می باشد. عوامل متعددی در ایجاد چنین ضریب تبدیل غذایی نامناسبی در صنعت مرغداری کشور نقش دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
- مدیریت ضعیف و نامناسب مزارع پرورش مرغ
- عدم داشتن تخصص و دانش کافی در حوزه مدیریت مزارع مرغ های تخمگذار و گوشتی
- کیفیت بسیار پایین نهاده های طیور همچون دان و آب مصرفی
- بالاتر بودن میانگین تلفات طیور نسبت به استانداردهای جهانی
- سرانه ی مصرف بسیار بالای گوشت مرغ در کشور
- آب و هوای نامناسب
- شیوع بیماری های میکروبی و ویروسی میان گله طیور
- تحریم های خارجی و ورود واسطه گرهای سودجو در صنعت مرغداری کشور
تاثیر مجموعه ی عوامل فوق و ایجاد ضریب تبدیل خوراک نامناسب در سالهای اخیر موجب شده تا ضررهای قابل توجه ای به اقتصاد مرغداری کشور وارد شود.
در گروه تولیدی یادگار به عنوان زنجیره یکپارچه تولید جوجه گوشتی، همواره تلاش میشود که راندمان و کیفیت تولید در بالاترین حالت خود باشد. از این رو همواره از دانش متخصصین مرتبط در این صنعت در این گروه استفاده میشود.
بنابراین استفاده از دانش روز تغذیه طیور، در کنار بهره بردن از جدیدترین و بروز ترین تجهیزات مرغداری باعث شده که ضریب تبدیل پرورش در فارم های گوشتی این مجموعه بهینه باشد به عدد نزدیک به ۱.۶ درصد برسد.
عوامل تاثیر گذار در بهبود ضریب تبدیل
به طور کلی برخی عوامل و روشها در بهبود ضریب تبدیل خوراک طیور تاثیرگذار هستند که مهمترین آنها عبارتند از:
- مقدار و سطح انرژی موجود در جیره غذایی طیور
- برنامه و شیوه ی خوراک دهی
- وزن حجمی خوراک و شکل دان مصرفی
- کیفیت آب و دان مصرفی
- کیفیت و شیوه ی نگهداری خوراک و ضایعات غذایی
- وضعیت کلی سلامت گله
- وضعیت تهویه و گردش هوای سالن های پرورش
- میزان نور و دمای محیط های پرورشی
- شیوه ی مدیریت مزارع پرورش مرغ تخمگذار، سالن های جوجه کشی و مزارع پرورش مرغ گوشتی
منابع
