مواد قابل استفاده درتغذیه گوسفند پرواری
- دانه جو اگر به صورت بلغوری خورانده شود، یکی از منابع تامین انرژی برای دام است.
- کاه ساقه خشک تیره غلات و حبوبات است که پس از کوبیدن وجدا کردن دانه بدست می آید. از نظر مواد غذایی بسیار ضعیف است. برای گوسفند پرواری کاه بایستی با کود اوره غنی سازی شود.
- سبوس، غشاء خارجی دانه غلات است که ارزش غذایی زیادی دارد، برای دام سهل الهضم و ملین و دارای فسفر زیادی است.
- کنجاله مازاد کارخانجات روغن کشی بوده که مهم ترین آن، کنجاله تخم پنبه و کنجاله سویا است. این ماده پروتئین زیادی دارد و یکی از اساسی ترین مواد درخوراک گوسفند پرواری می باشد.
- تفاله و ملاس چغندر، مازاد کارخانجات قند است و به علت قندی بودن و خوش خوراک کردن مواد غذایی برای پرواربندی بسیار مناسب می باشند.
- یونجه برای دام خوش خوراک است و از نظر پروتئین، کلسیم و ویتامین بسیار غنی است. ارزش غذایی برگ یونجه بیش تر از ساقه آن است لذا زمان و نحوه برداشت آن تاثیر زیادی روی ارزش غذایی آن دارد.
نیاز غذایی دام پرواری
الف- انرژی به وسیله مواد غذایی تامین شده و برای نگهداری بافت های بدن، فعالیت های حیاتی و رشد و نمو صرف می شود. چنان چه انرژی مورد نیاز دام تامین نشود، علایم ظاهری کمبود، مانند لاغری و عدم تناسب اندام بروز می کند.
ب- پروتئین از طریق مواد غذایی تامین می شود و وجود آن برای رشد و نمو دام ضرورت دارد. کنجاله دانه های روغنی و یونجه از مهم ترین منابع تامین پروتئین هستند.
ج- آب برای گوسفند پرواری بسیار ضروری و متوسط مصرف آن ۳ تا ۵ لیتر در روز است.
د- مواد معدنی مانند سدیم، کلسیم، فسفر، ید و آهن برای رشد و نمو دام ضروری است. برای تامین نمک مورد نیاز دام بهتر است ازسنگ نمک استفاده شود.
ه- ویتامین ها برای فعالیت های عادی ضروری هستند. بخصوص ویتامین D که درجذب کلسیم و فسفر نقش دارد. کلسیم و فسفر در رشد اسکلتی دام بسیار موثر هستند.
جیره غذایی مورد نیاز گوسفند پرواری
مقدار غذایی که در۲۴ ساعت دراختیار دام قرار می گیرد تا دام بتواند به فعالیت های خود ادامه داده و تولید شیر داشته باشد، جیره غذایی گفته می شود. جیره غذایی متعادل مخلوطی از چند ماده خوراکی است که دارای مقدار و نسبت صحیحی از انرژی و مواد مغذی مختلف بوده و چنان چه روزانه و به میزان کافی دراختیار دام قرار گیرد، احتیاجات آن را از نظر انرژی، پروتئین، موا معدنی وسایر مواد مغذی درمدت ۲۴ ساعت تامین می کند.
اصول تهیه جیره متعادل
برای تهیه یک جیره متعادل باید از میزان احتیاجات گوسفند به مقدار ماده خشک، انرژی، پروتئین و مواد مغذی اطلاع داشت. جیره غذایی ضمن خوش خوراکی، قابل هضم بودن ومقوی بودن بایستی از نظر اقتصادی نیز باصرفه باشد و چون گوسفند یک حیوان نشخوار کننده است، وجود مقدارکافی مواد خشبی درجیره ضروری است. مواد خوراکی مورد استفاده درپرواربندی گوسفند نژاد مهربان شامل یونجه، جو بلغور شده، کنجاله تخم پنبه، سبوس گندم، تفاله خشک چغندر قند و کربنات کلسیم است. برای هر راس دام، مقدار خوراک مصرفی درهرروز ۱۳۰۰ گرم است. نسبت ترکیب کنسانتره و علوفه به ترتیب ۷۸۰ گرم و ۵۲۰ گرم بوده بطوریکه کنسانتره و یونجه را کاملاً با هم مخلوط کرده ودرسه نوبت صبح، ظهر و عصردراختیار بره ها قرار داده می شود. برای عادت کردن بره ها و جلوگیری از مشکلات گوارشی ناشی از خوراک مصرفی، تغییر جیره بایستی به تدریج و طی یک هفته تا ده روز انجام شود. درماه دوم پرواربندی مقدار خوراک مصرفی ۱۶۰۰ گرم می شود بطوری که برای هر بره ۱۲۸۰ گرم کنسانتره و ۳۲۰ گرم یونجه به صورت مخلوط درسه وعده داده می شود.
زمان خاتمه پرواربندی
اصولاً مدت پرواربندی صد روز است وهر زمان که اضافه وزن به دلیل اضافه شدن چربی بدن باشد بایستی پرواربندی خاتمه یابد. دراواخر پرواربندی ضریب تبدیل غذایی کاهش یافته وبه ازاء مصرف هر واحد جیره غذایی افزایش وزن بره ها اقتصادی نخواهد بود.
نکات مهم دیگری که درپرواربندی بایستی مورد توجه قرار گیرد
- چون خرید بره ها حدود ۵۰ تا ۷۰ درصد کل مخارج پرواربندی را تشکیل می دهد بنابراین درخرید بره دقت لازم صورت گیرد.
- بره هایی را که دراواسط تابستان خریداری می شوند بهتر است تا اوایل پاییز درچراگاه ها یا پس چر مزارع چرا داده و سپس به جایگاه پرواربندی منتقل شوند.
- جیره غذایی بره های پرواری از نظر اقتصادی بایستی قابل صرفه باشد.
- سرعت رشد بره های نر بیش تر از بره های ماده است و راندمان لاشه آن ها بهتر است.
- از اخته کردن دام های پرواری خودداری نمایی زیرا هورمون های جنسی درسرعت رشد بره های پرواری بسیار موثر می باشند.
