چگونه جوجه مرغهای یکروزه را پس از یک هچ موفق پرورش دهیم؟
هرچند ممکن است باورش برایتان سخت باشد ولی پرورش جوجه مرغ های تازه هچ کرده بسیار راحت تر از آن است که فکرش را میکنید. این کار فقط نیازمند توجه مداوم است.
جوجه های تازه هچ کرده پس از به دنیا آمدن از باقی مانده مواد موجود در کیسه زرده تغذیه میکنند و به همین دلیل تا ۴۸ ساعت نیازی به آب و غذا ندارند. پس از طی این مدت، در حالیکه کاملاً خشک شدهاند میتوانید آنها را از دستگاه جوجه کشی بیرون بیاورید. ممکن است برخی جوجه ها بخواهند از دستتان فرار کنند! بنابراین باید تا حد ممکن محتاط و آرام بوده و آنها را طوری بردارید که با دستانتان تمام ناحیه اطراف بدنشان را بپوشانید طوری که دستانتان بالهای جوجه ها را نیز احاطه کنند. در غیر اینصورت آنها شروع به پر و بال زدن نموده و ممکن است تصادفاً بالهایشان بشکند و یا حتی زمین بیفتند.
دستگاه مرغ مادر مصنوعی
جوجهها به محض خروج از دستگاه جوجه کشی باید به دستگاه مرغ مادر مصنوعی منتقل شوند. دستگاه مرغ مادر مصنوعی لزوماً جایی است که جوجه ها تا زمان رشد نسبی پرهایشان در آنجا زندگی میکنند. هر چند انواع مختلفی از دستگاههای مرغ مادر مصنوعی از دستگاههای پلاستیکی تا استیل با ظرفیت ۶۰۰ جوجه و بیشتر در بازار وجود دارند؛ لازم نیست که این دستگاه چیز خاصی باشد! ساده ترین کار این است که یک جعبه مقوایی تهیه و محیط داخل آن را توسط یک لامپ حرارتی گرم کنید.
دمای دستگاه در هفته اول باید در حدود ۳۵ درجه سلسیوس حفظ گردد. این دما هر هفته باید ۳ درجه سلسیوس کاهش یابد. جهت اندازه گیری دما میتوانید از چند دماسنج استفاده کنید. جوجه ها در صورت احساس گرمای شدید تا حد ممکن از لامپ حرارتی دور شده و به نقاط خنکتر دستگاه پناه خواهند برد و در صورت احساس سرمای زیاد بر روی هم جمع خواهند شد در اینصورت میتوانید با افزایش و یا کاهش ارتفاع لامپ دمای محیط را تغییر دهید.
لامپهای مورد استفاده میتوانند متنوع باشند ولی پیشنهاد ما استفاده از یک لامپ قرمز ۲۵۰ واتی است چرا که اولاً در این لامپهای حرارتی توزیع گرما یکنواخت تر بوده و از طرفی نور قرمز رنگ جوجه ها را از نوک زنی و پرکنی باز میدارد. لامپ حرارتی باید به اندازه کافی از بستر دور بوده و در محلی دور از نوسانات قرار بگیرد. همچنین لامپ باید در نقطهای قرار بگیرد که جوجه ها به هنگام احساس گرمای شدید بتوانند تا حد نیاز از آن دور شوند.
استفاده از روزنامه در بستر به هیچ وجه توصیه نمیگردد. سطح روزنامه ها بسیار لغزنده بوده و برای راه رفتن جوجه ها مناسب نمیباشد به نحوی که میتواند باعث ایجاد مشکل زاویه باز در پاها گردد. بهترین بستر برای جوجه های چند روزه تراشه های چوب کاج میباشند چرا که دارای اصطکاک کافی برای راه رفتن میباشد.
برخی درباره اینکه آیا اصلا جوجه ها باید نشیمنگاه داشته باشند یا نه، سوال میکنند. در پاسخ باید گفت اولاً گونه های سبکتر طیور نشستن بر روی این دیرکها را دوست دارند و ثانیاً اینکه در صورتی که پهنای نشیمن گاهها حداقل ۵ سانت باشد، پرندگان با مشکل خمیدگی استخوانهای جناق سینه مواجه نخواهند گشت و به همین دلیل فراهم نمودن نشیمنگاه برای جوجه ها بلامانع است.
آب و غذا
غذای مورد نیاز جوجه ها نسبتاً ارزان است. جوجه ها در چند هفته اول به جیره غذایی استارتر به صورت کرامبل با سطح پروتئین %۲۲-۲۰ نیاز دارند. این جیره غذایی باید حاوی “کوکسیدیوستات” باشد. این ماده شیمیایی به کنترل و ایجاد ایمنی در برابر بیماری کوکسیدیوز (اسهال خونی) کمک میکند. در حدود ۶ هفتگی میتوانید جیره غذایی رشد پلت را در اختیار جوجه ها قرار دهید. وقتی جوجه ها به حدود ۱۸ هفته رسیدند، غذای آنان به جیره غذایی با سطح پروتئین %۱۶ تغییر میکند. این جیره غذایی میتواند بصورت پلت شده و یا غذای آردی به پرندگان خورانده شود. غذای آردی میتواند بصورت خشک (که در اینصورت میزان اتلافات غذایی بالا بوده و همچنین به احتمال زیاد غذا به نوک پرنده ها چسبیده و سریعاً آب را کثیف خواهد نمود) و یا به صورت غذای نرم شده یا خیسانده (مش) مصرف شود. غذای نرم (مش) همواره باید تازه باشد چرا که به راحتی میترشد.
سنگریزه نیز باید همواره از زمان شروع دوره پرورشی در دسترس پرندگان باشد. وجود سنگریزه ها در جیره غذایی به سنگدان طیور در آسیاب کردن غذا علی الخصوص دانه های سخت کمک می کند. از ۴ ماه قبل از شروع دوره تخمگذاری باید پوسته های صدف خوراکی و یا ریزدانه های سنگ آهک به جیره غذایی پرندگان افزوده شود تا به تشکیل پوسته تخم کمک کند. گونه های سبک تر طیور در حدود ۵ ماهگی و گونه های سنگین تر در حدود ۶ ماهگی شروع به تخمگذاری می کنند. در فصل زمستان مقدار کمی روغن جگر نیز می تواند به جیره غذایی اضافه شود. طیور بالغ روزانه در حدود ۱۱۰ الی ۱۷۰ گرم غذا خورده و بنتام ها نیز بسته به سایزشان روزانه به ۵۶ الی ۸۵ گرم غذا نیاز خواهند داشت. می توانید دانه های گندم و ذرت را نیز بر زمین بپاشید تا پرندگان با نوک زدن به زمین و برداشتن دانه ها فعال باقی بمانند. اگر امکان چرا برای طیور وجود نداشته باشد، غذاهای سبز (سبزیجات) نیز با استقبال خوبی در میان طیور مواجه خواهند بود.
آب نیز بخش مهمی از تغذیه جوجه ها است. پولتها به مقادیر زیادی آب نیاز دارند و آب مورد استفاده شان باید روزی حداقل ۲ الی ۳ بار تعویض گردد چرا که ممکن است آلوده به فضولات شده باشد.
جوجه ها بطور طبیعی از یک محیط مرطوب در داخل تخم هایشان بیرون میآیند. پس از هچ آنها دوباره بر حسب غریزه تمایل به بازگشت به محیط مرطوب را خواهند داشت و آب آشامیدنی آنها بهترین مکان برایشان محسوب میگردد. به همین دلیل در صورت دسترسی میخواهند که سرشان را داخل آب فرو برند و در نتیجه احتمال غرق شدنشان بالا است. به همین دلیل لازم است ظروف آبخوری را با استفاده از چند تکه سنگ مرمرین در سطحی بالاتر از کف بستر قرار دهید تا از این پدیده پیشگیری شود.
جوجه ها اغلب در روزهای اول قادر به تشخیص محل آب و غذا و حتی نحوه خوردن و آشامیدن نمیباشند. کافی است یک یا دو جوجه را برداشته و نوکشان را داخل ظروف آب و غذا فرو برید قبل از اینکه بفهمید سایر اعضا نیز به خوبی این کار را یاد خواهند گرفت.
سلامت و بهداشت جوجه های چند روزه
همانطوری که میدانیم امراض میتوانند حتی گله های بالغ طیور را نیز از پا در بیاورند و واضح است که جوجه ها در مقابل بیماریها آسیب پذیرترند. پس لازم است به نکاتی چند در این باره توجه کنید:
لازم است که دستگاه را پس از پایان یک دوره پرورشی و شروع دوره بعدی به خوبی نظافت و ضدعفونی نمایید. اگر از دستگاه مرغ مادر مصنوعی مقوایی استفاده میکنید پس از انتقال جوجه ها به آغل یا قفس (در حدود ۵ الی ۶ هفتگی – بسته به شرایط آب و هوایی) آن را دور بیاندازید.
قبل و پس از تماس با جوجه ها دستانتان را با آب و صابون بشویید. این کار زمانی بیشتر اهمیت پیدا میکند که قبل از دست زدن به جوجه ها با پرندگان بالغ گلهای دیگر در تماس بوده باشید.
پدیده معمول دیگر در پولتها این است که ممکن است که به هنگام دفع یک قشر سخت از فضولات در پشت شان تشکیل گردد که در صورت تداوم میتواند باعث انسداد مخرج و حتی منجر به مرگ جوجه ها نیز شود. اگر با چنین شرایطی مواجه شدید جوجه را به آرامی برداشته و قسمت خشک شده را در زیر آب ولرم بگیرید تا مجاری مدفوع پرنده باز شود. هشدار: کندن این قشر بدون وجود آب ولرم میتواند برای جوجه ها بسیار زیان آور باشد.
سعی کنید جوجه ها را از هچریهای قابل اعتماد خریداری نمایید چرا که در این هچری ها جوجه ها ابتدا از لحاظ بیماریها تست شده و سپس به بازار ارائه میشوند. همچنین هچری های قابل اعتماد جوجه ها را پس از هچ واکسینه میکنند و به همین دلیل در حالت کلی جوجه های خریداری شده نیازی به واکسن نخواهند داشت.
