هدف از برنامه ریزی غذایی برای اسب ها فراهم کردن مقدار صحیح مواد مغذی مورد نیاز انها، پیشگیری از بروز ناراحتی های گوارشی و استفاده از اقلام غذایی که خوش خوراک هستند و به راحتی قابل تهیه هستند و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه هستند.
اسب ها ذاتا مصرف کننده علوفه هستند. در طبیعت انها مدت زمان زیادی را صرف چرا و مصرف علوفه میکنند. جیره های غذایی که بر پایه مقدار کافی علوفه باکیفیت تنظیم شده اند می توانند تا حد زیادی از ناراحتی های دستگاه گوارش مانند کولیک جلوگیری کنند.
تمامی اسب ها برای فعالیت های متابولیکی و سلامت دستگاه گوارش نیاز به مواد مغذی دارند در بعضی از موارد به مواد مغذی بیشتری جهت رشد (کره ها )، کار کردن، تولید مثل یا شیردهی(مادیان) دارند.
بیشتر اسب ها جیره ی خود را در دو بخش: علوفه و کنسانتره دریافت میکنند. بخش کنسانتره شامل دانه های غلات مکمل های پروتئینی، مواد معدنی و ویتامین ها میشود. ممکن است در کنسانتره سبوس، ملاس، یونجه خشک شده وجود داشته باشد.
علوفه :
ساختار و عملکرد دستگاه گوارش اسب به طور منحصر به فردی برای استفاده از علوفه ها طراحی شده است. اسب ها از جمله گیاهخوارانی هستند که دستگاه گوارش انها برای هضم مواد غذایی با فیبر بالا تکامل یافته است.
علوفه ها در گونه های مختلف و شکل های متفاوت طبقه بندی میشوند. به طور کل علوفه ها را میتوانیم در دو دسته: لگوم ها و گراس ها طبقه بندی کنیم.
گونه گیاه، مرحله ی بلوغ گیاه، شرایط مکانی که گیاه در ان رشد میکند جزو عوامل اصلی تاثیرگذار برروی کیفیت علوفه میباشند. مرحله ی بلوغ گیاه جزو عوامل تعیین کننده کیفیت علوفه است. داخل سلول های گیاهی از پروتئین، چربی و کربوهیدرات های محلول (محتوای سلولی) تشکیل شده است در حالی که قسمت بیرونی (دیواره سلولی) از فیبر تشکیل شده است. اجزای داخل سلولی قابلیت هضم بسیار بالایی دارند (۸۰-۱۰۰%) در حالی که قسمت های بیرونی (دیواره سلولی ) از قابلیت هضم محدودتری برخوردار هستند (۴۰-۵۰%).
از انجایی که لگوم ها دارای مقادیر بیشتری انرژی، پروتئین ومواد معدنی هستند بهتر است که برای اسب های ورزشی، مادیان های شیرده و کره های در حال رشد استفاده شود. از سوی دیگر، به دلیل انرژی کمتری که در گراس ها وجود دارد بهتر است که از آنها برای اسب هایی که مستعد اضافه وزن هستند یا اسب هایی که جهت تفریح (فعالیت بسیار کم)استفاده میشوند استفاده کرد.
علوفه باکیفیت بالا برگ بیشترنسبت به ساقه،قسمت دانه کوتاه، رنگ سبز روشن و بوی تازه بدون گرد و غبار و هرگونه کپک دارد. ارزیابی دقیق تر از کیفیت علوفه را میتوان از طریق انالیز ازمایشگاهی بدست اورد. نتیجه ی ازمایشگاه میتواند مقادیر دقیقی از انرژی، پروتئین، ویتامین و مواد معدنی را تعیین کند. همچنین از انالیز ازمایشگاهی میتوان برای وجود یا عدم وجود کپک ها استفاده کرد.
کنسانتره:
کنسانتره ها شامل خوراک هایی مانند: دانه ها، پلت ها ، خوراک های شیرین (ملاس) میباشند و معمولا از انها برای جبران کمبود مواد مغذی علوفه ها استفاده میشود. اسب هایی که دارای فعالیت هستند،کره های درحال رشد و مادیان های ابستن و شیرده به طور معمول نیاز به انرژی و پروتئین بیشتری دارند که با تغذیه ی علوفه به تنهایی نمی توان احتیاجات انها را پاسخ داد و نیاز است که به انها کنسانتره اضافه شود. بسیاری از اسب هایی که از اسکور بدنی مناسب برخوردار هستند و فعالیت خاصی ندارند و به علوفه باکیفیت دسترسی دارند به کنسانتره نیاز ندارند اما به مکمل مواد معدنی ویتامینه نیاز دارند.
نحوه ی خوراک دادن به اسب هایی که جیره ی انها از کنسانتره و علوفه تشکیل شده است بدین گونه است که ابتدا علوفه و سپس کنسانتره تغذیه شود. خوراک دادن به این روش به کاهش سرعت عبور بخش کنسانتره کمک میکند و باعث هضم بیشتر مواد غذایی در روده میشود. اگر کنسانتره به سرعت از روده عبور کند و به سکوم برسد باعث افت pH میشود و باکتریای داخل سکوم از بین میرود و در نهایت باعث کولیک و لنگش میشود.
