یکی از بیشترین سوال هایی که در رابطه با نگه داری اسب ها عنوان می شود این است که تغذیه اسب باید به چه صورت باشد؟ ما در این مطلب از یادگار تصمیم داریم تا نکاتی در رابطه با تغذیه اسب ، تغذیه کره اسب ها و احتیاجات غذایی این حیوان دوست داشتنی صحبت کنیم پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
نکات مهم در مورد تغذیه اسب
- برنامه تغذیه با توجه به احتیاجات اسب تنظیم شود.
- با توجه به اجزاء غذایی، با کیفیت بالا به اسبها خوراک داده شود. از دادن مواد غذایى با کیفیت پایین خوراکهاى گرد و خاک گرفته و قارچى اجتناب شود.
- جیرههاى غذایى به مرور زمان تغییر دهید. علت این کار دادن فرصت لازم به سیستم هضمى اسب مىباشد.
- آب با انتخاب آزاد، تمیز و تازه فراهم شود. بعد از تمام تمرینات سخت آب محدود شود و این کار تا زمان خشک شدن و عرق حیوان و ایجاد آرامش باید ادامه داشته باشد.
- انگلهاى داخلى با استفاده از برنامههاى منظم کرم زدایى کنترل شود. انگلها کارآیى هضم را کم مىکند و عامل عمده قلنج مىباشد.
- نمک بهصورت آزاد در اختیار اسب گذاشته شود. کلسیم و فسفر باید بهطور آزاد در اختیار اسبها قرار گیرد و این کار براى اسبهائى که جیره متعادلى ندارند دقیقاً باید رعایت شود عناصر کم مصرف باید حداقل یک بخش از جیره غذائى را تشکیل دهند.
- ترتیب تغذیه در مزرعه آب ، جو و در نهایت یونجه می باشد درصورتی که این موارد بر طبق اصول فنی به ترتیب یونجه، آب و در نهایت جو می باشد. چون یونجه زودتر هضم مىشود لذا باید اول داده شود. آب باید همیشه قبل از جو داده شود، در غیر این صورت آب موجب تورم دانهها شده و نفخ به وجود مىآید.
جدول احتیاجات تغذیه اسب ها با توجه به سن حیوان
نوع اسب | نوع نیاز | پروتئین و انرژی مورد نیاز | درصد جیره | ||
ME (Meal/kg) | CP (%) | کنسانتره | علوفه | ||
اسب بالغ | نگهداری | ۲ | ۸ | ۰ | ۱۰۰ |
نریان | ۲.۴۰ | ۹.۶ | ۳۰ | ۷۰ | |
مادیان آبستن | ۹ ماهه | ۲.۲۵ | ۱۰ | ۲۰ | ۸۰ |
۱۰ ماهه | ۲.۲۵ | ۱۰ | ۲۰ | ۸۰ | |
۱۱ ماهه | ۲.۴۰ | ۱۰.۶ | ۳۰ | ۷۰ | |
مادیان شیرده | از کره زائی تا ۳ ماهگی | ۲.۶۰ | ۱۳.۲ | ۵۰ | ۵۰ |
از ۳ ماهگی تا از شیرگیری | ۲.۴۵ | ۱۱ | ۳۵ | ۶۵ | |
اسب کار | کار سبک | ۲.۴۵ | ۹.۸ | ۳۵ | ۶۵ |
کار متوسط | ۲.۶۵ | ۱۰.۴ | ۵۰ | ۵۰ | |
کار سنگین | ۲.۸۵ | ۱۱.۴ | ۶۵ | ۳۵ | |
اسب در حال رشد | ۴ ماهه از شیر گرفته شده | ۲.۹۰ | ۱۴.۵ | ۷۰ | ۳۰ |
۶ ماهه از شیر گرفته شده | ۲.۹۰ | ۱۴.۵ | ۷۰ | ۳۰ | |
رشد متوسط | ۲.۹۰ | ۱۴.۵ | ۷۰ | ۳۰ | |
رشد سریع | ۲.۹۰ | ۱۴.۵ | ۷۰ | ۳۰ | |
پس از ۱۲ ماهگی | رشد متوسط | ۲.۸۰ | ۱۲.۶ | ۶۰ | ۴۰ |
رشد سریع | ۲.۸۰ | ۱۲.۶ | ۶۰ | ۴۰ | |
پس از ۱۸ ماهگی | بدون آموزش | ۲.۵۰ | ۱۱.۳ | ۴۵ | ۵۵ |
تحت آموزش | ۲.۶۵ | ۱۲ | ۵۰ | ۵۰ | |
۲۴ ماهگی | بدون آموزش | ۲.۴۵ | ۱۰.۴ | ۳۵ | ۶۵ |
تحت آموزش | ۲.۶۵ | ۱۱.۳ | ۵۰ | ۵۰ |
تغذیه کره اسب ها
کره اسب ها تا ۴ ماهگی آنزیم های گوارشی یا فعالیت سکومی برای دست یافتن به مواد مغذی موجود در دانه حبوبات و علوفه ها را ندارند. هر چند می توان در تغذیه اسب های نابالغ از دانه ی حبوبات، یونجه و… استفاده کرد اما کره اسب ها از این منابع، مواد غذایی کمی دریافت خواهند کرد.
آنزیم های لاکتاز و مالتاز در کره اسب ها تا ۳ ماهگی غالب ترند. این آنزیم ها قند شیر را هضم می کنند. با بالا رفتن سن اسب ها آنزیم های دیگری که برای شکستن کربوهیدرات ها مورد نیازند فعال می-شوند. سکوم قسمتی از روده بزرگ است که کربوهیدرات های حل نشدنی را هضم می کند. در سکوم بالغ میکروب هایی وجود دارد که به هضم سلولز و فیبر کمک می کنند. بطور عمده سکوم به عنوان یک خمره تخمیر است اما در ابتدای دوران زندگی بصورت کامل توسعه پیدا نکرده است. بیشترین راه متداول برای کسب آنزیم های مورد نیاز خوردن مدفوع اسب بالغ می باشد کهCoprohagiaنامیده می شود که از لغت یونانی Kopros به معنای مدفوع و Phagia به معنای خوردن گرفته شده است.به خاطر سیستم گوارشی مخصوص اسب دریافت مواد غذایی مناسب اهمیت بسیاری را دارد.کلستروم و شیر مادر بهترین منبع این مواد غذایی می باشد.
جیره اسب باردار
کسانی که به پرورش اسب مشغول هستند به خوبی به این امر واقف اند که سلامت کره اسب های به دنیا آمده تا حد زیادی به سلامت مادیان بستگی دارد. سه اشتباهی که در خصوص تغذیه اسب های باردار صورت می پذیرد به شرح زیر می باشد:
استفاده بیش از حد خوراک و پروتئین در زمان بارداری اسب.
عدم توجه به مقدار ضروری ویتامین ها در تغذیه اسب مادیان و کره آن.
و درنهایت کاهش مقدار خوراک در دسترس اسب پس از زایمان و در ادامه آن باعث کاهش مقدار پروتئین و مواد معدنی در تغذیه اسب درست در زمانی که حیوان بیشترین احتیاج را به این مواد دارد، میشود.
عدم تامین ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز مادیان در نیمه دوم بارداری می تواند باعث بد شکل گرفتن کره در شکم مادیان شود و در بدترین حالت ممکن است جنین در اثر تغذیه نادرست مادیان بمیرد. به این نکته توجه داشته باشید که میزان کمبود مواد معدنی و ویتامین ها از روی ظاهر مادیان قابل تشخیص نمی باشد؛ بنابراین استفاده از مکمل های معدنی و ویتامینی در تغذیه اسب مادیان از اهمیت بالایی برخوردار است.
تغذیه ی اسب مسابقه
از نکات قابل توجه در رابطه با تغذیه اسب های مسابقه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- از وجود اسید های آمینه ضروری همچون لیزین، متیونین، سیستئین، ترئونین و هیستیدین در جیره اسب خود اطمینان حاصل کنید.
- بین علوفه خشک و تر تفاوت قائل شوید.
- مقدار حجم غذایی که روزانه به اسب میدهید (علوفه + کنسانتره) باید بین ۲ تا ۳درصد کل وزن اسب باشد که میتوان طی دو یا سه مرحله به اسب داده شود.
- استفاده از مکمل های الکترولیتی را فراموش نکنید.
تغذیه و سلامتی اسب
مواد مغذی مورد احتیاج یک اسب بوسیله وزن، سن، سطح فعالیت، وضعیت تولید مثلی، شرایط محیطی، سرعت رشد و غیره مشخص میشود. اسب های بالغ نسبتا به مواد پروتئینی کمتری احتیاج دارند.
علوفه، به شکل یونجه خشک و یا گیاهان مرتعی برای ادامه فعالیت دستگاه گوارش اسب از احتیاجات اساسی می باشد. بر خلاف نشخوارکنندگان، اسب ها تک معده ای هستند. غذا (علوفه) از میان معده و روده کوچک به طور نسبتا سریع میگذرد و علوفه هضم شده به بخش انتهایی دستگاه گوارش جائیکه توسط روند تخمیر شکسته میشود، فرستاده می شود. سرعتی که طی آن خوراک از روده کوچک می گذرد، مستقیما بر راندمان استفاده از خوراک و جذب مواد مغذی تاثیر دارد. بنابراین مهم است که کیفیت، قابلیت دسترسی بیولوژیکی و تعادل خوراک در سطح بالایی باشد. خیلی از مواد مغذی مورد احتیاج اسبها در روده بزرگ جذب می شود. میکرواورگانیسم های سودمند در روده بزرگ مواد غذایی را میشکنند و تبدیل به اسیدهای آلی، پروتئین، ویتامینهای ب- کمپلکس و گاز میکنند. علاوه بر این ، روده بزرگ، فیبرهایی که اسب ناتوان به هضم آن میباشد را تجزیه میکند. تخمیر فیبر منبع اصلی تولید اسیدهای آلی میباشد که مورد نیاز اسب به عنوان منبع انرژی میباشد . کارایی روند تخمیر توسط نوع و بالانس میکرواورگانیسم های سودمند در روده مشخص میشود.
جیره غذایی اسب
جیره غذایی اسب میتواند به صورت های زیر طبقه بندی شود
- جیره غذایی صحیح و علمی که همه مواد مغذی در آن به اندازه قابل قبول وجود دارد.
- جیره روزانه ای که توسط دامدار برای اسب تهیه میشود.
- جیره ای که واقعا اسب مصرف می نماید و ممکن است با آنچه متخصص تغذیه و یا دامدار در نظر گرفته کاملا متفاوت باشد.
تغذیه اسب هم به منزله یک علم و هم یک هنر می باشد. متخصصین تغذیه و صاحبان اسب باید قادر باشند تعادلی را بین این دو ایجاد نمایند. شخصی که هر روز با اسب سر و کار دارد بهترین کسی است که در به کارگیری کامل استعدادهای اسب می تواند تصمیم گیری نماید. این اطلاعات می تواند توسط متخصصین تغذیه که راهنمایی تامین احتیاجات غذای اسب را تنظیم می کنند, مورد استفاده قرار گیرد. توانایی تشخیص تفاوت های فردی و تنظیم حساب شده روابط آنها هنر علم تغذیه است .
اسب ها برای حفظ سلامتی و انجام صحیح فعالیتهای مختلف به حدود ۴۰ ماده مغذی نیاز دارند که باید این مواد به مقدار کافی در اختیار حیوان قرار گیرد. مواد یاد شده جزو یکی از ۶ دسته زیر هستند:
- کربو هیدرات ها
- پروتئین ها
- چربی ها
- مواد معدنی
- ویتامین ها
- آب
اسب ها معمولا از جیره ای شامل علوفه خشک, یولاف و سبوس مصرف می کنند. بدین ترتیب میزان کنسانتره خوراک نیز به میزان و نوع کاری که اسب انجام میدهد وابسته است. اما امروزه تنظیم یک جیره با استفاده از مواد مختلف غذایی و مکمل های موجود نه تنها کاری آسان نیست بلکه بسیار پیچیده و نیازمند محاسبات فراوان است. بنابر این برای اتخاذ تصمیم درباره چگونگی تغذیه اسب ها باید به موارد مختلفی توجه داشت. از جمله :
- نحوه دسترسی به خوراک
- قیمت هر یک از اجزای جیره
- نیازمندی های غذایی اسب ها
- کیفیت خوراک
- مقدار مواد مغذی هر خوراک
- خوراک اسب ها به دو دسته عمده تقسیم می شوند :
- خوراکهای علوفه ای ( فیبری )
- کنسانتره ( مواد غذایی متراکم )
یک جیره مناسب باید انرژی, پروتئین, چربی, مواد معدنی, انواع ویتامین ها و آب را در حد کافی تامین نماید تا اسب سرزنده و سالم بوده, توانایی انجام فعالیتهای مورد انتظار را داشته باشد. نیازهای غذایی اسب ها به عوامل متعددی مربوط است که از آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
اندازه بدن – وضعیت بدن – نوع فعالیت – اشتها – سن – مرحله تولید مثلی – سلامتی – محیط – مدیریت
همچنین قوانینی نیز وجود دارد که باید در تغذیه اسب رعایت شود و در ادامه این مطلب قرار گرفته است.
- تغذیه با توجه به وزن خوراک و نه حجم آن
- تغذیه به تناسب میزان مورد نیاز بدن
- تغذیه به میزان کمتر از اشتهای کامل حیوان
- تغذیه بیشتر علوفه و مواد خشبی و تا حد امکان استفاده کمتر از مواد خوراکی متراکم (کنسانتره)
- تغذیه اسب با توجه به وزن آن
- اصلاح و تغییر جیره در صورت لزوم
- کرم کشی باید به طور منظم انجام پذیرد
- بازبینی دندان ها به طور منظم
در مورد مکمل ها نیز باید بدانید که تنها استفاده از یک مکمل عامل کسب موفقیت نیست بلکه در صورتی که بتوانید کمبودها و عدم تعادل جیره را برطرف نمایید موثر خواهد بود. بنابراین قبل از انتخاب مکمل لازم است از خود بپرسید اسبتان چه چیزی کم دارد و به چه نوع مکملی نیاز دارد. برای این کار میتوانید نظر یک متخصص تغذیه یا دامپزشکی با تجربه را جویا شوید .
استرس های سلامتی اسب
مهمترین و معمول ترین اختلالات و مشکلاتی که در اسب ها دیدخ میشود را میتوان در موارد زیر یافت:
- غذا نخوردن اسب
- درد شکم یا قولنج
- زخم معده
- مشکل دندان
- اضطراب جدایی
- کسالت