فرآیند مخلوط نمودن و آماده سازی واکسن را در یک اتاق پاکیزه و استریل انجام دهید، بهتر است که این اتاق در جایی جدا و با فاصله از اتاق جوجه ها باشد تا از آلوده شدن محتویات واکسن در حین آماده سازی با گردوخاک ناشی از جوجه ها و همچنین از رفت و آمد غیرضروری در منطقه ای که واکسن در حال آماده سازی است جلوگیری شود.
تنها پرسنل کار آزموده و مجرب فارم را برای فرآیند آماده سازی واکسن مامور نمایید. قبل و بعد آماده سازی هر بچ واکسن، میزکاری بایستی تمیز و ضدعفونی شود.
- همه مواد افزونی( ازقبیل رنگ، آنتی بیوتیک و …) بایستی حداقل ۵ دقیقه قبل از اضافه نمودن واکسن به حلال اضافه شوند. برای افزودن هر یک از یک سرنگ جداگانه و استریل استفاده نمایید.
- رنگ واکسن را به حلال واکسن اضافه نمایید.
- آنتی بیوتیک را تنها با تجویز دکتر دامپزشک و با دز مصرفی پیشنهادی به حلال اضافه نمایید.
- به تمام موارد درج شده روی جعبه حاوی حلال واکسن توجه نمایید.
- یک ظرف آب گرم آماده کنید که شرایط زیر را دارا باشد:
- آب تمیز و عاری از کلر و مواد ضدعفونی کننده (حداکثر میزان مجاز تا ppm200)
- دمای آب روی ۲۷درجه سانتیگراد تنظیم باشد.
- ویال ها را داخل آب آماده سازی از تانک حاوی ازت خارج نمایید.
- ویال ها را داخل آب آماده شذه قرار داده و اجازه گرم شدن بدهید (مدت زمان گرمایش ویال ها، بسته به دز، از ۷۰ تا ۹۰ ثانیه متغیر است)
- بعد از گذشت مدت زمان لازم جهت گررم شدن، ویال ها را از آب خارج کرده و با یک دستمال تمیز خشک نایید.
- ویال ها را به الکل ۷۰درصد ضدعفونی کرده، سپس کلاهک آنها را شکسته و دقت کنید که دستتان به محلی که واکسن از آن خارج می شود برخورد نکند.
- با استفاده از سرنگ ۲۰میلی لیتری استریل با سر سوزن قرطر۱۸، حدود ۱۰ میلی لیتر از حلال (حاوی مواد افزودنی) را داخل سرنگ بکشید این حلال به عنوان بافر برای واکسن عمل می کند.
- با سرنگ مذکور که حاوی ۱۰میلی لیتر حلال واکسن بود، به آرامی محتویات واکسن را از داخل ویال ها برداشت کنید (به ازای هر ویال ۳ ثانیه زمان صرف کنید) و سپس سرنگ را به آرامی داخل ظرف حاوی حلال واکسن وارد نمایید (با سرعت ۳ثانیه به ازای هر ویال). دقت کنید که واکسن را خیلی سریع برداشت یا تخلیه ننماید چون ممکن است به علت فشار زیاد روی دیواره سلول ها، باعث خراب شدن واکسن در نتیجه کاهش اثر ایمنی زایی آن شود.
- ظرف حاوی حلال را که هب تازگی واکسن به آن اضافه شده
، به آرامی حرکت دهید تا از مخلوط شدن کامل محلول واکسن با حلال اطمینان حاصل کنید. ( از تکان دادن شدید ظرف پرهیز نمایید) - در پایان ویال ها را به طور کامل شستشو دهید تا از حداکثر میزان ممکن واکسن استفاده نمایید.
برای این کار می توانید با همان سرنگی که قبلا استفاده کردید، به آرامی ۵-۱۰ میلی متر از محلول (حلال، واکسن و مواد افزودنی) از داخل ظرف حلال برداشته و به آرامی داخل ویال ها را با سرنگ داخل کشیده و اینکار را برای تمام ویال های خالی واکسن انجام داده و محتویات سرنگ را به آرامی داخل ظرف حاوی مخلوط(واکسن،حلال و مواد افزودنی) برگردانید.
- ظرف حاوی مخلوط را به آرامی تکان داده تا محتویات آن به خوبی مخلوط شوند. (از تکان های شدید بپرهیزید)
- هیچگاه واکسن را به شدت از داخل سرنگ پرتاب نکنید چرا که این کار باعث تخریب دیوارهای سلولی واکسن شده و تا حد زیادی از قدرت ایمنی زایی آن می کاهد.
- محتویات واکسن و زمانی که واکسن آماده سازی شده را روی ظرف حاوی مخلوط واکسن ثبت نمایید.
- تمام سرسوزن ها، سرنگ ها و ویالهای مصرف شده را در ظرف مناسبی حذف نمایید.
نگهداری از واکسن مارک
واکسن های مارک، از این جهت که حاوی ویروس های زنده وابسته به سلول بوده و در ازت مایع به صورت یخ زده نگهداری می شوند، منحصر به فرد هستند. روند گرم کردن واکسن قبل از مصرف بایستی، با دقت و ظرافت خاصی انجام شده و برای هرگونه مصرفی با حلال مخلوط گردد. تانک های ازت را نیز باید به درستی نگهداری نمود تا همواره از حفظ واکسن ها در دمای مناسب و ثابت اطمینان داشته باشید.
نگهداری از تانک حاوی ازت
- از تکان های شدید تانک پرهیز نموده و همچنین از افتادن یا اعمال ضربات شدید به بدنه ظرف جلوگیری نمایید؛ در غیر اینصورت ممکن است دیواره داخلی آن و یا گردن تانک شکسته و منجر به از بین رفتن حالت خلاء در تانک و یا به هدر رفتن ازت موجود در آن گردد.
- تانک ازت را بایستی درمکانی خنک و به دور از تابش مستقیم خورشید و یا سایر منابع گرمازا نگهداری نمود.
- هرگونه آسیب وارده به بخش های خارجی یا داخلی و یا لوله گردن تانک ممکن است باعث از بین رفتن خلاء موجود در تانک و به دنبال آن عدم عملکرد صحیح تانک ذخیره ازت گردد.
- پس از استفاده از تمام ویال های واکسن موجود در تانک، نباید تانک از ازت خالی شود. چون شوک گرمایی ناشی از پر نمودن مجدد آن، ممکن است به عملکرد تانک آسیب برساند.
- تانک را حتما با دو دست جابجا نموده و درب آن را همواره رو به بالا نگه دارید.
- ویال های واکسن را همواره باید پایین تر از سطح ازت مایع موجود در تانک باشند.
- سطح ازت موجود در تانک هیچ گاه نباید از ۳۰سانتی متر کف پایین تر باشد. اندازه گیری ارتفاع ازت در تانک به کمک یک چوب مناسب صورت می گیرد. سطح ازت را بایستی به صورت روزانه کنترل نمود.
- در زمان اندازه گیری ارتفاع ازت در ظرف ، تجهیزات محافظت کننده پرسنل (PPE) استفاده نمایید. همواره در زمان کار با تانک ازت از عینک های ایمنی و دستکش های عایق دار استفاده نمایید.
تزریق زیر جلدی (SC) یا داخل عضلانی (IM) در روز جوجه در آوری (هچ)
واکسیناسیون جوجه های یک روزه معمولا به صورت تجویز ۰.۲ تا ۰.۵ میلی لیتر واکسن زیر پوست پشت گردن یا داخل عضله پا صورت می گیرد.
ماشین های اتوماتیک واکسیناسیون که در اثر نقاط جهان بکار می روند، معمولا برای تزریق زیر پوست پشت گردن طراحی شده اند. یک واکسیناتور با تجربه می تواند در یک ساعت بین ۱۶۰۰ تا ۲۰۰۰جوجه را واکسینه نماید. معمولا یک رنگ مخصوص با واکسن مخلوط می گردد تا بعد از تجویز بتوان روند واکسیناسیون را دنبال نمود. سر سوزن ها را در طول روز بایستی به کرات تعویض نمایید و سر سوزن های کند و یا خم شده را بلافاصله تعویض کنید.
قبل از واکسیناسیون
- قبل از آغاز و واکسیناسیون تمام ماشین های واکسیناسیون را به دقت تنظیم کنید.
- محل سوزن ها را بررسی و از صحت جایگزینی آنها مطمئن شوید.
- به اندازه کافی سر سوزن استریل در دسترس داشته باشید.
- تمام ماشین ها را از نظر دقت و صحت عملکرد وارسی کنید.
- فشار هوا را اندازه گیری کنید.
- از عدم گرم شدن ویال های واکسن مورد مصرف اطمینان حاصل کنید. در بسیاری از کارخانه های جوجه کشی ویال های واکسن را واژگون می کنند تا محصول یخ زده رو قرار گیرد. اگر چنانچه واکسن ها به طور سهوی گرم شوند، محلول واکسن به سمت پایین ویال رفته (کلاهک آن) و قابل مشاهده می شود.
- از رنگ مناسب حلال واکسن (نه زرد نه بنفش) و عدم کدر بودن یا حضور هر گونه ذره خارجی در آن اطمینان حاصل کنید.
- در حین کار از عینک ها و دستکش های ایمنی استفاده نمایید.
تجویز واکسن
- پروسه واکسیناسیون را با استفاده از تجهیزات بهداشتی آغاز کنید.
- واکسن رقیق شده را به تجهیزات واکسیناسیون وصل نموده و سیستم را قبل از آغاز واکسیناسیون جوجه ها ازمایش نمایید.
- دز مصرفی واکسن برای هر تزریق معمولا ۰.۲ تا ۰.۵ میلی متر است.
- حداقل بعد از واکسیناسیون هر ۱۰۰۰ جوجه سرسوزن را تعویض نمایید.
- بعد از آماده سازی، واکسن ها بایستی در عرض ۳۰ الی ۴۵ دقیقه مصرف نمایید. چنانچه لازم است که واکسیناتورها روند واکسیناسیون را متوقف نمایند، بایستی مدت زمان وقفه را محاسبه نموده و از ماندن واکسن ها بیشتر از ۴۵دقیقه پرهیز نمایند.
- به منظور ارزیابی عملکرد هر واکسیناتور می توانید یک جوجه واکسینه شده را به عنوان نمونه انتاخب و کیفیت واکسیناسیون را بررسی نمایید. به علت افزودن رنگ به محلول واکسن این بررسی را از طریق نحوه انتشار رنگ زیر پوست گردن ارزیابی می نمایید. تعداد جوجه هایی که زیر پوست گردنشان رنگ مشاهده می شود را در هر ۱۰۰جوجه شمارش
، و درصد جوجه های واکسینه نشده را محاسبه نمایید. هرگونه مشکل را در لحظه حل کنید. این کار بایستی حتما تا قبل از گذشت ۱۵دقیقه از شروع واکسیناسیون انچجام دهید. در غیر اینصورت رنگ دیگر زیر پوست قابل رویت نخواهد بود. - درصد جوجه هایی که پشت گردنشان خون مشاهده می کنید را محاسبه نمایید، چون نشان دهنده سرسوزن های جا نگرفته در محل صحیح، خم شده یا کنده شه و یا اعمال فشار بیش از حد در حین تزریق میباشند.
- از تنظیم دقیق ماشین تجویز واکسن اطمینان حاصل کنید (اکثر ماشین ها با فشار ۷۵پاسکال کار می کنند). افزایش فشار از حد مجاز ممکن است باعث آسیب به جوجه ها و یا نشت واکسن و یا آسیب به دیواره سلول های واکسن گردد. کاهش فشار نیز ممکن استف باعث تزریق کمتر از دز پیشنهادی واکسن به جوجه گردد.
پس از واکسیناسیون
- در پایان روز واکسیناسیون، تمامی تجهیزات را به درستی شستشو و ضدعفونی و در پایان استریل نمایید و اصول نگهداری آن ها را رعایت کنید.
- تمام واکسن های مصرف نشده، از قبیل واکسن های شکسته شده یا باقی مانده را حذف کنید.
واکسیناسیون به طریق اسپری در جوجه کشی
در بسیاری از مناطق ، جوجه های یک روز را به کمک اسپری ذرات واکسن زنده به داخل جعبه های حمل جوجه انجام می دهند. در این روش لازم است اندازه ذرات به دقت کنترل شده و روند و صحت واکسیناسیون بیشتر برای واکسن های تنفسی (نظیر واکسن برونشیت و نیوکاسل) و کوکسیدیوز های زنده به کار می روند.
نکات مهمی که در واکسیناسیون به روش اسپری برای واکسن های تنفسی در جوجه کشی بایستی مد نظر گرفته گیرند:
- با وجود اینکه دز در واکسن های تنفسی که به روش اسپری تجویز می شوند به ازای هر جعبه جوجه ۰.۷ میلی لیتر است، امام بهتر است که برای هر نوع واکسنی دز پیشنهادی شرکت سازنده را جویا شد.
- میزان
آب مصرفی با توجه به نوع واکسن و تجهیزات اسپری کننده متفاوت است. - مناسب ترین سایز برای قطر ذرات واکسن ۱۰۰ الی ۳۰۰ میکرون می باشد. ذرات کوچک تر از اینبا جریا هوا جابجا شده و جوجه ها به درستی واکسینه نمی شوند.
- آبی که برای آماده سازی واکسن به کار می برید بایستی تازه، خنک و تقطیر شده باشد. استفاده از آب گرم بر ماندگاری واکسن تاثیر منفی داشته و آب سرد نیز باعث سرما خوردن جوجه ها می گردد.
- مواردی که لازم است بر آنها نظارت نمایید عبارتند از فشار هوا، الگوی اسپری واکسن از سر نازل ها، میزان واکسنی که در هر فشار از سرنازل ها اسپری می گردد، جهت نازل ها و ارتفاع آنها از جعبه جوجه ها
نکات مهمی که در واکسیناسیون به روش اسپری برای واکسن های کوکسیدیوز بایستی مدنظر قرار گیرند:
- واکسن های کوکسیدیوز بایستی به طور مداوم و به آرامی تکان دهید تا اووسیست ها همواره در حالت تعلیق باقی بمانند و ته نشین نشوند. زیرا در هر صورت ته نشین شدن ، اووسیست ها بطور یکنواخت در دوز های تجویز شده واکسن منتشر نخواهند شد.
- در واکسیناسیون با واکسن های کوکسیدیوز، معمولا اندازه ذرات بزرگتر، و دز واکسن تجویزی نیز بیشتر است.( حدودا ۲۱ میلی لیتر به ازای هر جعبه)
- واکسن های آماده سازی شده را با رنگ مخلوط می کنند تا از روی پرهای رنگ گرفته جوجه ها، روند واکسیناسیون را پیگیری کنند.
- پس از پایان واکسیناسیون، جعبه های حاوی جوجه ها را بایستی در جایی که نور به میزان کافی است نگه دارید تا روند پاک کردن پر توسط پرنده ها و در نتیجه مصرف مابقی واکسن ادامه یابد.
